dc.contributor.advisor |
Erol, Hatice |
|
dc.contributor.author |
Kaya Şen, Gökçe |
|
dc.date.accessioned |
2020-07-14T12:23:17Z |
|
dc.date.available |
2020-07-14T12:23:17Z |
|
dc.date.issued |
2019 |
|
dc.date.submitted |
2019 |
|
dc.identifier.uri |
http://hdl.handle.net/11607/3823 |
|
dc.description.abstract |
Toplumsal yaşam ve çalışma yaşamı dinamik bir yapıya sahiptir. Tarihsel gelişim sürecinde çalışma yaşamı teknolojik gelişmelere, koşullara ve ihtiyaçlara göre değişim göstermektedir. Çalışma ilişkileri tarihsel olarak pre endüstriyel dönem, endüstriyel dönem ve post endüstriyel dönem şeklinde incelenebilmektedir.
Bu araştırmada post endüstriyel dönem olarak ifade edilen yeni ekonominin işgücü piyasasında, işsizlik ve sendikalar üzerinde ne gibi değişimlerin yaşanmasına neden olduğu sorusunun cevabı aranmaktadır. Post-endüstriyel dönem olarak da ifade edilen endüstri sonrası dönemde ortaya çıkan “yeni ekonomi” kavramı, kendinden önceki dönemde yaşanan gelişmelerin sonucudur. Yeni ekonomi; diğer üretim faktörleri yanında bilginin de üretimde yoğun olarak kullanıldığı ve her alanda önemli değişimlerin yaşandığı bir süreçtir. Küreselleşme, enformasyon teknolojisinde yaşanan gelişmeler ve uygulanan neoliberal politikalar gibi unsurlar yeni ekonomi üzerinde etkili olmaktadır. Yeni ekonomi de gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde farklılıklar göstermekle birlikte, işgücü, işsizlik, istihdam ve sendikalar üzerinde etkili olmaktadır.
Bu çalışmada yeni ekonomi kavramının işgücü piyasası, çalışma ilişkileri ve sendikal örgütlenme üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik doküman taramasının yanında istatistiki verilerden de yararlanılarak betimsel bir çalışma yapılmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda yeni ekonominin AR-GE ve eğitime önem veren gelişmiş ülkelerde, yeni iş ve mesleklerin ortaya çıkmasına, istihdamın genişlemesine ve işsizlik oranının düşmesine neden olduğu görülmüştür. Gelişmekte olan ülkeler grubunda değerlendirilen AR-GE yatırımlarının ve istihdam edilenler içerisinde yüksek eğitimli işgücü sayısının düşük olduğu Türkiye’de ise yeni ekonominin istihdamda daralma ve işsizlikte artışın yaşanmasında etkili olduğu görülmektedir. Yeni ekonomi ile istihdamda daralma, işsizlikte artış gibi sorunlar yanında sendikaların işlevlerinde zayıflama
viii
ve sendikalaşma oranlarında da azalmalar görülmektedir. Bu çerçevede Türkiye’de istihdam potansiyelinin yaratılması ve işsizliğin azaltılması için devlet, kamu ve akademi iş birliği ile yeni ekonomik sisteme adapte olunarak işsizliğin azaltılması öngörülmektedir. Sendikalarında güç kazanmak ve üye sayılarını arttırmak için yeni ekonomiye adapte olmaları gerektiği düşünülmektedir. |
tr_TR |
dc.description.tableofcontents |
İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY SAYFASI .............................................................................................. iii
BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI ................................................................................ v
ÖZET ..................................................................................................................................... vii
ABSTRACT ........................................................................................................................... ix
ÖNSÖZ ................................................................................................................................... xi
TABLOLAR DİZİNİ ........................................................................................................... xvii
GRAFİKLER DİZİNİ .......................................................................................................... xix
KISALTMALAR DİZİNİ .................................................................................................... xxi
GİRİŞ ....................................................................................................................................... 1
1. BÖLÜM .............................................................................................................................. 3
1. PRE-ENDÜSTRİYEL VE ENDÜSTRİYEL DÖNEMDE ÇALIŞMA İLİŞKİLERİ ......... 3
1.1. Pre-Endüstriyel Dönemde Çalışma Hayatı .................................................................. 3
1.1.1. Tarım Öncesi Dönem ve Çalışma İlişkileri ....................................................... 5
1.1.1.1. Avcı-toplayıcı toplumlar ....................................................................... 6
1.1.1.2. Hayvancılığa dayalı göçebe toplumlar .................................................. 8
1.1.1.3. İlkel tarım toplumları ............................................................................ 8
1.1.2. Tarım Toplumu ve Çalışma İlişkileri ................................................................ 9
1.1.2.1. Yerleşik hayata geçiş ........................................................................... 10
1.1.2.2. Köleci toplum ...................................................................................... 12
1.1.3. Feodal Toplum ve Çalışma İlişkileri ............................................................... 14
1.1.3.1. Serflik .................................................................................................. 14
1.1.3.2. Lonca örgütlenmesi ............................................................................. 17
1.2. Endüstriyel Dönem ve Çalışma İlişkileri ................................................................... 18
1.2.1. Endüstri Devrimi, Nedenleri ve Gelişim Süreci .............................................. 18
1.2.1.1. Birinci sanayi devrimi: Endüstri 1.0 ................................................... 21
1.2.1.2. İkinci sanayi devrimi: Endüstri 2.0 ..................................................... 22
xiv
1.2.2. Endüstri Toplumunun Özellikleri ve Yaşanan Dönüşümler ........................... 23
1.2.3. Endüstri Toplumunda Çalışma İlişkileri ......................................................... 24
1.2.3.1. Püritan çalışma etiği ............................................................................ 27
1.2.3.2. Taylorist yönetim ve fordist üretim .................................................... 28
1.2.3.3. Keynesyen ekonomi politikaları ......................................................... 30
1.2.3.4. Sendikaların doğuşu ve sendikal örgütlenme ..................................... 31
1.2.3.5. Türkiye’de sendikaların doğuşu ve sendikal örgütlenme ................... 34
2. BÖLÜM ............................................................................................................................ 39
2. POST-ENDÜSTRİYEL DÖNEMDE ÇALIŞMA HAYATI VE YENİ EKONOMİ ....... 39
2.1. Post-Endüstriyel Dönemin ve Yeni Ekonomi Kavramının Ortaya Çıkmasını Hazırlayan Koşullar ................................................................................................ 39
2.1.1. Küreselleşme ................................................................................................... 40
2.1.2. Enformasyon Teknolojileri Alandaki Gelişmeler ........................................... 42
2.1.2.1. Üçüncü sanayi devrimi: Endüstri 3.0 .................................................. 42
2.1.2.2. Dördüncü sanayi devrimi: Endüstri 4.0 .............................................. 43
2.1.2.3. Türkiye’de Endüstri 4.0 ...................................................................... 54
2.1.3. Toplumsal Dönüşümler ve Bilgi Toplumu ...................................................... 58
2.2. Yeni Ekonomi Kavramı ............................................................................................. 61
2.3. Yeni Ekonominin Özellikleri .................................................................................... 63
2.4. ‘Yeni Ekonomi’ İle ‘Eski Ekonomi’ Arasındaki Farklar .......................................... 65
3. BÖLÜM ............................................................................................................................ 69
3. YENİ EKONOMİ KAVRAMININ ÇALIŞMA HAYATINA ETKİLERİ ...................... 69
3.1. Yeni Ekonominin İşgücü Piyasası Üzerindeki Etkisi ................................................ 69
3.1.1. İşgücü Piyasasında Esneklik ........................................................................... 70
3.1.2. Esneklik Türleri ............................................................................................... 72
3.1.3. Esnek Üretim Modeli ...................................................................................... 75
3.2. Yeni Ekonominin İstihdam ve İşsizlik Üzerindeki Etkisi ......................................... 78
xv
3.2.1. OECD Ülkeleri İçerisinde Gelişmiş Ülkelerde İstihdam ve İşsizlik ............... 81
3.2.2. Türkiye’de İstihdam ve İşsizlik ....................................................................... 89
3.3. Yeni Ekonominin Sendikal Örgütlenmeye Etkisi .................................................... 103
4. TARTIŞMA VE SONUÇ .............................................................................................. 113
5. KAYNAKLAR ............................................................................................................... 117
ÖZGEÇMİŞ ....................................................................................................................... 133 |
tr_TR |
dc.language.iso |
tur |
tr_TR |
dc.publisher |
Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü |
tr_TR |
dc.rights |
info:eu-repo/semantics/openAccess |
tr_TR |
dc.subject |
Yeni Ekonomi, Küreselleşme, Çalışma İlişkileri, Esnek Çalışma |
tr_TR |
dc.title |
Yeni ekonomi çerçevesinde çalışma hayatında yaşanan dönüşümler |
tr_TR |
dc.type |
masterThesis |
tr_TR |
dc.contributor.department |
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı |
tr_TR |