Okul öncesi eğitim kurumlarındaki programlama eğitimi uygulamalarının incelenmesi

Abstract

Bu çalıĢmada, okul öncesi eğitim kurumlarında verilen programlama eğitimi uygulamalarının incelenmesi amaçlanmıĢtır. AraĢtırmaya 2018-2019 eğitim öğretim yılında Aydın ili Milli Eğitim Müdürlüğü‟ne bağlı STEM projesi kapsamındaki resmi anaokulları, programlama eğitimi vermekte olan dört özel ve sekiz resmi anaokulu, bu anaokullarına devam eden okul öncesi dönem çocukları ve bu okul öncesi eğitim kurumlarında programlama eğitimi veren 35 öğretmen katılmıĢtır. AraĢtırmada, karma desenli yöntem kapsamında yakınsayan paralel desen kullanılmıĢtır. Nicel ve nitel verilere eĢit öncelik verilerek eĢ zamanlı olarak toplanmıĢtır ve iki bileĢen bağımsız olarak analiz edilerek sonuçlar birlikte yorumlanmıĢtır. AraĢtırmanın nicel boyutunda statik grup karĢılaĢtırmalı desen ve veri toplama aracı olarak ise “Bilişsel Yetenekler Testi Form-6 (Cognitive Abilities Test Form-6) Sözel Olmayan Muhakeme Boyutu” ve “Öğretmen Görüşme Formunun Kişisel Bilgi Bölümü” kullanılmıĢtır. Nitel boyutunda ise öğretmenlerle programlama eğitimi, programlama eğitimine baĢlama yaĢı, programalama eğitiminin nasıl verilmesi gerektiği, programlama eğitiminde kullanılan yöntem, araç ve gereçler, programlama eğitiminin çocuğa katkısı gibi konulardaki görüĢlerini belirleyebilmek amacıyla “Yarı Yapılandırılmış Görüşme” tekniği ve programlama eğitimi verilen sınıfın/mekânın fiziksel özelleri, programlama eğitimi uygulama süreci ve uygulama esnasında kullanılan araç ve gereçler incelenmek için “Gözlem Tekniği” kullanılmıĢtır. vi AraĢtırmanın nicel boyutunun örneklemine düzenli olarak programlama eğitimi alan 60-72 aylık 52 ve daha önce programlama eğitimi almamıĢ olan 60-72 aylık 52 olmak üzere toplam 104 çocuk dâhil edilmiĢtir. AraĢtırmanın nitel boyutunun çalıĢma grubunu, Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü‟nden alınan STEM projesi listesinde yer alan okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapmakta olan 35 öğretmen oluĢturmaktadır. Programlama eğitimine iliĢkin yarı yapılandırılmıĢ görüĢme bulgularından, öğretmenlerin tamamının programlama eğitimini 21. yy becerisi ile iliĢikilendirerek çocuklar için çok önemli ve gerekli bir beceri olduğu bu nedenle okul öncesi eğitim programına dâhil edilmesi gerektiğini ifade ettikleri görülmektedir. Öğretmenlerin büyük bir kısmının programlama terimiyle STEM eğitimleri sırasında tanıĢtıkları ve programlama, kodlama ve algoritma terimlerinin ne anlama geldiğini doğru olarak bilmedikleri sonucuna ulaĢılmıĢtır. Öğretmenlerin eğitimleri bilgisayarlı ve bilgisayarsız etkinlikler Ģeklinde yaptıkları ve sürecin oyunlaĢtırılması gerektiğini ifade ettikleri görülmektedir. Programlama eğitiminde öğretmenlerin büyük bir kısmının sınıf içi materyal, teknolojik araçlar/robot ve görsel programlama araçları kullandıkları görülmektedir. Öğretmenler programlama eğitimininin nasıl verilmesi gerektiğiyle ilgili bilgilerinin yeterli olmadığını bu nedenden dolayı kendilerini yetersiz bulduklarını ve bu eksikliğin giderilmesi için Meb tarafından seminer dönemlerinde zorunlu hizmet içi eğitimler, çalıĢtaylar, seminerler ve atölye çalıĢmaları Ģeklinde sık aralıklarla programlama eğitimi almak istediklerini dile getirdikleri sonucuna ulaĢılmıĢtır. Ayrıca programlama eğitimi için kullanılan materyallerinin pahalı olması nedeniyle Meb tarafından anaokullarına araç-gereç desteği sağlanması gerektiğini ifade ettikleri görülmektedir. Programlama eğitimine iliĢkin gözlem bulgularından gözlem yapılan okul öncesi kurumlarının STEM projesine dâhil olmasına rağmen büyük bir kısmının eğitim planına programlama eğitimini dâhil etmedikleri, büyük bir çoğunluğunun programlama eğitimi için fiziksel koĢullarının uygun olduğu, okulların yarısında uygulamaya çocukların ilgi ve dikkatlerinin çekilerek baĢlanıldığı, okulların bir kısmında çocukların uygulama sürecinde aktif oldukları ve yönergelerin açık, net olduğu, okulların tamamında çocuklara verilen dönütlerin yeterli olduğu ve uygulama sırasında kullanılan araç-gereçlerin çocukların geliĢim özelliklerine uygun olduğu ve yapılan uygulamanın çocukların sözel olmayan muhakeme becerisini desteklediği, okulların büyük bir kısmında sürecin oyunlaĢtırıldığı ve uygulama süresinin yeterli olduğu, bir okul haricinde tüm okullarda uygulamanın çocuklarda algoritma mantığının öğrenmesini desteklediği fakat hiçbir okulda kodlama vii becerisini destekleyen bir uygulama yapılmadığı ve okulların tamamına yakınında uygulama sonrası değerlendirme yapılmadığı sonucuna ulaĢılmıĢtır. Programlama eğitimi alan ve almayan çocukların BYT-Form 6‟ın Sözel Olmayan Muhakeme Boyutu ve Alt Testlerine ĠliĢkin bulgulardan düzenli olarak programlama eğitimi alan ve programlama eğitimi almayan çocukların “ġekil Sınıflandırma ve Matrisler” alt testleri ile BiliĢsel Yetenekler Testi Form-6 Sözel Olmayan Boyuta iliĢkin MannWhitney U Testi sonuçlarına göre, programlama eğitimi alan çocuklar lehine anlamlı bir fark olduğu görülmektedir (p<0.05).