FARKLI SPOR BRANŞLARINDA ALGILANAN ANTRENÖR DAVRANIŞLARININ SPORCULARIN ÖRGÜTSEL BAĞLILIĞINA ETKİSİ

Abstract

Sporcuların hem kendilerine hem de takımlarına olumlu tutumlar geliştirmesi, takımlarına olan örgütsel bağlılıklarının ve takımın beklentilerinin gerçekleştirilmesinde oldukça önemlidir. Çünkü sporcuların takımlarına olan bağlılıkların, aynı zamanda onların başarıları üzerinde de etkili olduğu söylenebilir. Bu sebeple, bu çalışmada farklı spor branşlarındaki antrenörlerin davranışlarının ve yeterliliklerinin sporcuların takımlarına olan etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Katılımcıların yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, antrenör cinsiyeti gibi demografik özellikleri çalışmada dikkate alınmıştır. Bu amaç ile yapılan çalışma da genel tarama modellerinden birisi olan kesit alma yaklaşımı ve ilişkisel tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma 2018-2019 yılı Bolu Gençlik Spor İl Müdürlüğüne bağlı farklı branşlarda lisanslı 212 kadın, 288 erkek olmak üzere yaşları 12-29 arasında 500 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanması amacıyla Üzüm ve arkadaşları (2018) tarafından geliştirilen “Algılanan Antrenör Tutum ve Davranış Ölçeği” ve aynı araştırmacı tarafından 2010 yılında geliştirilen “Elit Sporcu Örgütsel Bağlılık Ölçeği” kullanılmıştır. Toplanan veriler SPSS 24.0 programına işlenmiş ve gerekli analizler yapılmıştır. Verilerin dağılımları normal olmadığı için ikili grupların karşılaştırılmasında Mann Whitney-U; ikiden fazla grubun karşılaştırılmasında ise Kruskal-Wallis analizleri kullanılmıştır. Sporcuların antrenörlere yönelik tutum ve davranış puanları ile örgütsel bağlılık puanları arasındaki ilişkiyi ortaya koyabilmek için Sperman-Rho Korelasyonu kullanılmıştır. Verilerin analizleri sonucunda sporcuların cinsiyetlerinin gruplar arasında antrenörlerin tutum ve davranışları üzerinde anlamlı bir fark olmadığı belirlenmiştir. Sporcuların eğitim durumları açısından gruplar arasındaki anlamlılık düzeyi incelendiği zaman eğitim düzeyi üniversite olan sporcuların lehine anlamlı bir farkın olduğu belirlenmiştir. Sporcuların eğitim seviyesi yükseldikçe çevreyi algılama şekilleri değişeceği için antrenörlerin karakteristik özelliklerinin farklı olabileceği söylenebilir. Yabancılaşma alt boyutunda sporcuların yaşları küçüldükçe anlamlı farklılığın oluştuğu belirlenmiştir. İlgili literatüre bakıldığında yaş seviyesi arttıkça bireylerin farklı imkanlara daha fazla ulaşabilecekleri göz önüne alındığında yabancılaşmanın küçük yaştaki bireylerde daha az görülebileceği ifade edilebilir. Amatör sporcuların spor süreleri ile örgütsel bağlılıkların alt boyutları arasındaki ilişki incelendiğinde grupların arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı gözlenmiştir. Antrenör tutum ve davranışları alt boyutları ile örgütsel bağlılık alt boyutları karşılaştırıldığında düşük düzeyde pozitif ilişkilerin olduğu gözlenmiştir. Antrenörlerin davranışlarının sporcuları olumlu yönde etkilemesinin sporcuların takımlarına olan bağlılıkları üzerinde etkili olacağı ifade edilebilir.