Türkiye'de ipotekli konut kredilerini etkileyen faktörlerin zaman serisi analizi

DSpace Ana Sayfası
→
Tez
→
Yüksek Lisans
→
Öğe Göster

dc.contributor.advisor	Bozdağlıoğlu, E. Yasemin
dc.contributor.author	Eroğlu Kağu, Muhsine Fulya
dc.date.accessioned	2020-07-09T12:05:11Z
dc.date.available	2020-07-09T12:05:11Z
dc.date.issued	2019
dc.date.submitted	2019
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11607/3792
dc.description.abstract	Konut finansman sistemlerinin temel amacı, bireylerin uygun Ģartlarda konut edinmesini sağlamaktır. GeliĢmiĢ ülkelerde iki yüzyıldır uygulanan ipotekli konut finansman sistemi bir diğer adıyla Mortgage sistemi dünyanın en geliĢmiĢ konut finansman sistemi olarak kabul edilmektedir. Mortgage sistemi, ülkelerin geliĢmiĢlik düzeyine bağlı olarak farklı Ģekillerde uygulanabilmektedir. Sistem, konut kredisi talep edenlerin daha uygun Ģartlarda borçlanmasına olanak tanırken aynı zamanda uygulandığı ülkelerde sermaye piyasalarının geliĢimine de katkı sağlamaktadır. Türkiye‟de 21.02.2007 tarihinde uygulamaya giren Mortgage sistemi ile Türk konut finansman sisteminin kurumsal bir yapıya kavuĢturulması hedeflenmiĢtir. ÇalıĢmanın ilk bölümünde konut kavramı, konut arz ve talebi ile konut finansman yöntemleriyle ilgili konulara yer verilmiĢtir. Ġkinci bölümde ipotekli konut finansman sisteminin iĢleyiĢi, seçilmiĢ ülke uygulamaları, mortgage krizi ve krizin dünya ekonomisine etkilerine değinilmiĢ ardından Türkiye‟de ipotekli konut finansman sisteminin geliĢimi ayrıntılı olarak incelenmiĢtir. ÇalıĢmanın üçüncü bölümünde ise Türkiye‟de konut kredilerinin geliĢimi üzerine yapılan ampirik analize yer verilmiĢtir.	tr_TR
dc.description.tableofcontents	ĠÇĠNDEKĠLER KABUL VE ONAY SAYFASI .............................................................................................. iii BĠLĠMSEL ETĠK BĠLDĠRĠM SAYFASI ............................................................................... iv ÖZET ....................................................................................................................................... v ABSTRACT ........................................................................................................................... vi ÖNSÖZ ................................................................................................................................... iv ġEKĠLLER DĠZĠNĠ ............................................................................................................... xii ÇĠZELGELER DĠZĠNĠ ......................................................................................................... xiii TABLOLAR DĠZĠNĠ ............................................................................................................ xiv KISALTMALAR DĠZĠNĠ ..................................................................................................... xv GĠRĠġ ....................................................................................................................................... 1 1. BÖLÜM .............................................................................................................................. 3 1. KONUT FĠNANSMAN SĠSTEMĠ KAVRAMSAL ÇERÇEVE ........................................ 3 1.1. Konut Kavramı ............................................................................................................ 3 1.2. Konut Talebi ve Belirleyicileri .................................................................................... 4 1.3. Konut Arzı ve Belirleyicileri ....................................................................................... 6 1.4. Konut Finansmanı ........................................................................................................ 8 1.4.1. Konut Finansmanında Fon Kaynakları ............................................................ 10 1.4.1.1. Kurumsal olmayan fon kaynakları ...................................................... 10 1.4.1.2. Kurumsal fon kaynakları ..................................................................... 12 1.4.2. Konut Finansman Sistemleri ............................................................................ 16 1.4.2.1. Doğrudan finansman sistemi ............................................................... 18 1.4.2.2. SözleĢme karĢılığı birikim sistemi ...................................................... 18 1.4.2.3. Mevduat finansman sistemi ................................................................. 19 1.4.2.4. Ġpotek bankacılığı sistemi .................................................................... 20 2. BÖLÜM ............................................................................................................................ 22 viii 2. ĠPOTEKLĠ KONUT FĠNANSMAN SĠSTEMĠ (MORTGAGE) VE TÜRKĠYE‟DE ĠPOTEKLĠ KONUT FĠNANSMAN SĠSTEMĠ UYGULAMALARI .......................... 22 2.1. Ġpotekli Konut Finansman Kavramı (Mortgage) ve Sistemin ĠĢleyiĢi ....................... 22 2.2. Ġpotekli Konut Finansman Piyasasında Yer Alan Taraflar ........................................ 25 2.2.1. Konut Finansman Kurumları ........................................................................... 25 2.2.2. Ġpotek Finansman KuruluĢları ......................................................................... 26 2.2.3. Derecelendirme KuruluĢları ............................................................................. 28 2.2.4. Sigorta ġirketleri .............................................................................................. 28 2.2.5. Değerleme Kurumları ...................................................................................... 29 2.3. Ġpotekli Konut Kredilerinin Kullandırılmasında Ölçütler ......................................... 29 2.3.1. Kredi Değer Oranı (Loan to Value) ................................................................. 29 2.3.2. Geri Ödeme Gelir Oranı (Payment To Income) .............................................. 30 2.4. Ġpotekli Konut Kredisi Türleri ................................................................................... 31 2.4.1. Sabit Faiz Oranlı Ġpotekli Konut Kredisi (Fixed Rate Mortgage-FRM) ......... 31 2.4.2. Artan Geri Ödemeli Ġpotekli Konut Kredileri (Graduated Paymen) Mortgage - GPM) ............................................................................................. 32 2.4.3. DeğiĢken Faiz Oranlı Ġpotekli Konut Kredisi (Adjustable/Variable Rate Mortgage-ARM) ............................................................................................... 33 2.4.4. Fiyat Düzeyine Ayarlanan Ġpotekli Konut Kredileri (Price Level Adjusted Mortgage- PLAM) ............................................................................................ 33 2.4.5. Ġki Oranlı Ġpotekli Konut Kredileri (Dual Rate Mortgage-DRM) ................... 34 2.4.6. Diğer Ġpotekli Konut Kredisi Türleri ............................................................... 34 2.4.6.1. Karma (Hybrid) ipotekli konut kredisi ................................................ 35 2.4.6.2. Kazanç paylaĢımlı ipotekli konut kredileri (Shared appreciation mortgage-SAM) ...................................................................................... 35 2.4.6.3. Balon ödemeli ipotekli konut kredileri (Balloon payment mortgage- BPM) ....................................................................................................... 35 2.5. Ġpotekli Konut Kredilerinde Riskler .......................................................................... 36 2.5.1. Erken Ödeme Riski .......................................................................................... 36 ix 2.5.2. Kredi Riski ....................................................................................................... 36 2.5.3. Faiz Oranı Riski ............................................................................................... 37 2.5.4. Likitide Riski ................................................................................................... 37 2.6. Ġpotekli Konut Finansman Piyasalarında Mortgage Sigortaları ................................ 38 2.6.1. Mortgage Hayat ve Mortgage Koruma Sigortaları .......................................... 38 2.6.2. Mortgage Ödemelerini Koruma Sigortası ....................................................... 39 2.6.3. Mortgage Değer Kaybı Sigortası ..................................................................... 39 2.6.4. Tapu Sicili Sigortası ........................................................................................ 39 2.6.5. Yapı Sigortası .................................................................................................. 40 2.6.6. Konut Sigortası ................................................................................................ 40 2.7. Ġpotek Piyasalarında Menkul KıymetleĢtirme ........................................................... 40 2.7.1. Menkul KıymetleĢtirme Kavramı .................................................................... 40 2.7.2. Menkul KıymetleĢtirme ĠĢleminde Yer Alan Taraflar ..................................... 41 2.7.2.1. Kredi veren kurum .............................................................................. 42 2.7.2.2. Özel amaçlı kurum .............................................................................. 42 2.7.2.3. Hizmet veren kurum ............................................................................ 42 2.7.2.4. Garantör kurum ................................................................................... 43 2.7.2.5. Derecelendirme kuruluĢları ................................................................. 43 2.7.2.6. Yedd-i Emin ........................................................................................ 44 2.7.2.7. Yatırımcılar ......................................................................................... 44 2.7.2.8. Yatırım Bankaları ................................................................................ 44 2.7.3. Menkul KıymetleĢtirme Süreci ........................................................................ 45 2.7.4. Ġpoteğe Dayalı Menkul Kıymet Türleri ........................................................... 46 2.7.4.1. Ödeme aktarmalı menkul kıymetler (Mortgage pass-through securities MPS) ....................................................................................... 46 2.7.4.2. Teminatlı ipotek yükümlülükleri (Collateralized Mortgage Obligation-CMO) .................................................................................... 46 x 2.7.4.3. Getirisi ayrılan ipoteğe dayalı menkul kıymetler (Stripped Mortgage Backed Securities – SMBSs) .................................................. 47 2.7.4.4. Ġpoteğe dayalı tahviller ........................................................................ 48 2.8. Ġpotekli Konut Finansman Sisteminde (Mortgage) Ülke uygulamaları ve A.B.D Mortgage Krizi ........................................................................................................ 48 2.8.1. Amerika BirleĢik Devletleri Ġpotekli Konut Finansman Sistemi ..................... 49 2.8.2. Avrupa Ülkelerinde Ġpotekli Konut Finansman Sistemi ................................. 51 2.8.3. Mortgage Krizi ................................................................................................. 54 2.8.3.1. Mortgage krizi ortaya çıkıĢı ................................................................ 54 2.8.3.2. Mortgage krizinin nedenleri ................................................................ 56 2.8.3.4. Mortgage krizinin dünya ekonomisine etkileri ................................... 60 2.9. Türkiye‟de Ġpotekli Konut Finansman Sisteminin GeliĢimi ...................................... 66 2.9.1. Türkiye Konut Finansman Sistemi .................................................................. 66 2.9.2. Türk Konut Finansman Sisteminde Yer Alan Taraflar .................................... 76 2.9.2.1. Finansman Kurumları .......................................................................... 76 2.9.2.2. Konut kredisi kullanan tüketici ........................................................... 78 2.9.3. Konut Finansman Piyasaları ............................................................................ 79 2.9.3.1. Birincil piyasalar ve iĢleyiĢi ................................................................ 79 2.9.3.2. Ġkincil piyasalar ve iĢleyiĢi .................................................................. 83 3. BÖLÜM ............................................................................................................................ 87 3. TÜRKĠYE‟DE ĠPOTEKLĠ KONUT KREDĠLERĠNĠ ETKĠLEYEN FAKTÖRLERĠN ANALĠZĠ ..................................................................................................................... 87 3.1. Ampirik Literatür Taraması ....................................................................................... 87 3.2. Model, Veri ve Yöntem ............................................................................................. 90 3.3. Birim Kök Testleri ..................................................................................................... 92 3.3.1. Augmented (GeniĢletilmiĢ) Dickey ve Fuller (ADF) Birim Kök Testi ........... 92 3.3.2. Phillips- Perron (1988) (PP) Birim Kök Testi ................................................. 93 3.4. Johansen EĢ bütünleĢme Analizi ................................................................................ 96 xi 3.5. Granger Nedensellik Uzun Dönem Analizi ............................................................... 98 3.6. Etki-Tepki (Impulse-Response) Analizi .................................................................. 101 3.8. Varyans AyrıĢtırması (Variance Decomposition) .................................................... 103 3.8.1. Varyans AyrıĢtırması Sonuçları ..................................................................... 104 4. TARTIġMA VE SONUÇ .............................................................................................. 107 5. KAYNAKLAR ............................................................................................................... 111 ÖZGEÇMĠġ ....................................................................................................................... 119	tr_TR
dc.language.iso	tur	tr_TR
dc.publisher	Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü	tr_TR
dc.rights	info:eu-repo/semantics/openAccess	tr_TR
dc.subject	Mortgage Sistemi, Ġpotekli Konut Kredileri, Granger,VECM, Varyans.,etki tepki analizi	tr_TR
dc.title	Türkiye'de ipotekli konut kredilerini etkileyen faktörlerin zaman serisi analizi	tr_TR
dc.type	masterThesis	tr_TR
dc.contributor.department	Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı	tr_TR