Sarıveliler folklorü ve yörükleri

DSpace Ana Sayfası
→
Tez
→
Yüksek Lisans
→
Öğe Göster

dc.contributor.advisor	Işık, Caner
dc.contributor.author	Yüksel, Hayriye Nur
dc.date.accessioned	2020-07-09T08:18:33Z
dc.date.available	2020-07-09T08:18:33Z
dc.date.issued	2019
dc.date.submitted	2019
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11607/3781
dc.description.abstract	Geçmişten günümüze kadar Yörük kelimesinin kimleri kapsadığı hakkında çok çeşitli görüşler bulunmaktadır. Günümüzde Yörük kelimesi “yörü-, yürü-“ kelime kökünden gelen, yürüyen anlamındaki “Yürük” kelimesiyle kullanılır. Yörükler sürekli göç ettiklerinden kendilerine yürüyen Türk denilmiştir. Göçebe yaşam tarzı yaşayan Yörükler Anadolu’nun çeşitli yerlerine, siyasal baskılar, dönemin devlet adamlarının uyguladığı iskân politikaları, otlak yerlerinin yetmemesi, aşiret kavgaları, kız kaçırma sonrası küslükler, yerleşik hayatın cazipliği gibi sebeplerle dağılmışlar ve zaman içerisinde de buralara yerleşerek yerleşik yaşam tarzını benimsemişlerdir. Bu çalışmada Taşeli’nde şu anda göçerliği devam ettiren Sarıkeçili Yörükleri ile zamanla yerleşik hayata geçerek “yatuk” adını alan Yörükler ele alınmıştır. Çalışmanın temelinde, Taşeli’nin merkezinde kurulu olan Sarıveliler ilçesi vardır. Çalışma 6 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Yörüklük Folklorü ve Sarıveliler üst başlığı işlenmektedir. Yörüklük tarihi, Yörüklüğün yöre ile ilişkisi, Sarıveliler tarihi, günümüzde Sarıveliler işlenir. İkinci bölümde; Sarıveliler’de halk edebiyatı üst başlığı işlenir. Bu başlıkta yöresel halk şairlerinden şiirler, kaynak kişilerden alınan ağıtlar ve maniler, halk hikâyeleri, masallar ve efsaneler ele alınmıştır. Üçüncü bölümde; Sarıveliler’de halk inançları, adetleri ve halk ilimleri üst başlığı işlenir. Bu başlıkta nazar inancı, öenmli bir ermiş olan Aksakal Ümm-i Sinan ve türbesi, Yeşil Direk Mağarası inancı, Büyülü Dede ve türbesi, Taşeli’nde halkın birbirine karşı durumları ve düşünceleri, sağaltım şifa ele alınmıştır. Dördüncü bölümde; Sarıveliler’de halk ekonomisi, el sanatları, giyim kuşam süslenme üst başlığı işlenmektedir. Bu başlıkta halk ekonomisi, el sanatları ve giyim, kuşam, süslenme konuları ele alınmıştır. viii Beşinci bölümde; Sarıveliler’de halk eğlenceleri, geçiş törenleri ve festivaller üst başlığı işlenir. Bu başlıkta halk eğlenceleri başlığında yetişkin ve çocuk oyunları, geçiş törenleri başlığında doğum, sünnet, okula başlama, askere gönderme, düğün ve ölüm konuları, festivaller başlığında I. Geleneksel Sarıveliler Karac’oğlan ve Yayla Şenliği başlığında Karacaoğlan ve ilçe ile ilişkisi ve çevre ile etkileşimleri ele alınmıştır. En son sonuç bölümü ile tüm bölümlerden elde edilen çıkarımlar yer almaktadır. Anlatımlara bazı yerlerde fotoğraflar da eklenmiştir. Bitmek üzere olan konargöçerlik ve ardından süregelen Yörüklük kültürü bu çalışmada ele alınmıştır.	tr_TR
dc.description.tableofcontents	İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI .............................................................................................. iii BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI ................................................................................ v ÖZET ..................................................................................................................................... vii ABSTRACT ........................................................................................................................... ix ÖN SÖZ .................................................................................................................................. xi KISALTMALAR DİZİNİ ...................................................................................................... xi RESİMLER DİZİNİ ............................................................................................................. xix TABLOLAR DİZİNİ ........................................................................................................... xxv HARİTALAR DİZİNİ ....................................................................................................... xxvii GİRİŞ ....................................................................................................................................... 1 1. BÖLÜM ............................................................................................................................. 11 1. YÖRÜKLÜK FOLKLORU VE SARIVELİLER ............................................................. 11 1.1. Yörüklük Tanımı ve Tarihi ......................................................................................... 11 1.1.1. Yörüklük Tanımı .................................................................................................. 11 1.1.2. Yörüklük Tarihi .................................................................................................... 13 1.2. Yörenin göçer ve yerleşik hikayesi ............................................................................. 16 1.3. Sarıveliler tarihi ve Yörüklükle ilişkisi ....................................................................... 19 1.4. Günümüzde Sarıveliler’in durumu ............................................................................. 25 2. BÖLÜM ............................................................................................................................. 28 2. SARIVELİLER’DE HALK EDEBİYATI ........................................................................ 28 2.1. Halk Şiiri ..................................................................................................................... 28 2.1.1. Halk Şâirlerinden Şiirler....................................................................................... 28 2.1.2. Ağıtlar ve Maniler ................................................................................................ 30 2.2. Halk Anlatmaları ......................................................................................................... 43 2.2.1. Halk Hikayesi ....................................................................................................... 43 xiv 2.2.2. Masal .................................................................................................................... 47 2.2.3. Efsane ................................................................................................................... 52 3. BÖLÜM ............................................................................................................................ 53 3. SARIVELİLER’DE HALK İNANÇLARI, ADETLERİ VE HALK İLİMLERİ ............. 53 3.1. Halk İnançları ............................................................................................................. 53 3.1.1. Nazar İnancı ......................................................................................................... 53 3.1.2. Aksakal Ümm-i Sinan Türbesi ............................................................................ 54 3.1.3. Yeşil Direk Mağarası ........................................................................................... 54 3.1.4. Büyülü Dede Türbesi ........................................................................................... 55 3.2. Halk Adetleri .............................................................................................................. 60 3.2.1. Taşelinde Halkın Birbirine Karşı Durumları ....................................................... 60 3.3. Halk İlimleri ............................................................................................................... 62 3.3.1. Sağaltım Şifa ........................................................................................................ 62 3.3.1.1. Halk hekimliği ........................................................................................... 62 3.3.1.2. Halk baytarlığı ........................................................................................... 67 4. BÖLÜM ............................................................................................................................ 68 4. SARIVELİLER’DE HALK EKONOMİSİ, EL SANATLARI, GİYİM KUŞAM SÜSLENME .......................................................................................................................... 68 4.1. Halk Ekonomisi .......................................................................................................... 68 4.1.1. Arıcılık ................................................................................................................. 68 4.1.2. Tarım .................................................................................................................... 70 4.2. El sanatları .................................................................................................................. 73 4.2.1. Dokuma ................................................................................................................ 73 4.3. Giyim, Kuşam, Süslenme ........................................................................................... 82 4.3.1. Sarıveliler’de Giyim Kuşam ................................................................................ 82 5. BÖLÜM ............................................................................................................................ 84 xv 5. SARIVELİLER’DE HALK EĞLENCELERİ, GEÇİŞ TÖRENLERİ ve FESTİVALLER ................................................................................................................................. 84 5.1. Halk Eğlenceleri ......................................................................................................... 84 5.1.1. Çocuk Oyunları .................................................................................................... 84 5.1.2. Yetişkin Oyunları ................................................................................................. 85 5.2. Geçiş Törenleri ........................................................................................................... 85 5.2.1. Doğum .................................................................................................................. 85 5.2.2. Sünnet ................................................................................................................... 85 5.2.3. Mektebe Başlama ................................................................................................. 85 5.2.4. Askere Gönderme ............................................................................................... 858 5.2.5. Düğün ................................................................................................................. 859 5.2.6. Ölüm ..................................................................................................................... 92 5.3. Sarıveliler’de Festivaller Geleneksel Sarıveliler Karac’oğlan ve Yayla Şenliği ............ 93 5.3.1. Karac’oğlan kimdir? İlçe ile ilişkisi nedir? .......................................................... 93 5.3.2. Nerede, ne zaman, niçin yapılıyor? .................................................................... 105 5.3.3. Festivalde sergilenen ürünler neler? ................................................................... 105 5.3.4. Etkinliğin ilçeye turizm değeri nedir? ................................................................ 108 5.3.5. Etkinliğin sürekliliği ve gelenekselleşmesi nasıldır? ......................................... 108 5.3.6. Çevre festivallerle ilişkisi nedir? ........................................................................ 108 6. BÖLÜM ........................................................................................................................... 109 6. SARIVELİLER’DE YEMEK KÜLTÜRÜ ..................................................................... 109 6.1. Mutfakta kullanılan araç gereçler ............................................................................. 109 6.2. Geleneksel Yemekler ................................................................................................ 125 6.3. Geleneksel Gıda Saklama Yöntemleri ...................................................................... 196 6.3.1. Kurutma ........................................................................................................... 196 6.3.2. Salça ................................................................................................................. 210 xvi 6.3.3. Marmelat .......................................................................................................... 211 6.3.4. Reçel ................................................................................................................ 212 6.3.5. Turşu ................................................................................................................ 212 7. TARTIŞMA VE SONUÇ ............................................................................................... 215 8. SÖZLÜK ......................................................................................................................... 219 9. KAYNAKLAR ............................................................................................................... 231 10. HARİTALAR ................................................................................................................ 236 11. EKLER .......................................................................................................................... 239 ÖZGEÇMİŞ ........................................................................................................................ 261	tr_TR
dc.language.iso	tur	tr_TR
dc.publisher	Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü	tr_TR
dc.rights	info:eu-repo/semantics/openAccess	tr_TR
dc.subject	Yörük, Sarıveliler, Taşeli, Sarıkeçililer, Karacaoğlan	tr_TR
dc.title	Sarıveliler folklorü ve yörükleri	tr_TR
dc.type	masterThesis	tr_TR
dc.contributor.department	Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı	tr_TR