DİYABETİK AMPUTASYONLU BİREYLERDE STANDARDİZE EDİLEN HEMŞİRELİK TAKİBİNİN TEKRARLAYAN AMPUTASYONLARA ETKİSİ

Abstract

ÖZET

DİYABETİK AMPUTASYONLU BİREYLERDE STANDARDİZE EDİLEN HEMŞİRELİK TAKİBİNİN TEKRARLAYAN AMPUTASYONLARA ETKİSİ

Eser H.R. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Programı Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2019.

Çalışma diyabetik amputasyonlu bireylerde standardize edilen hemşirelik takibinin tekrarlayan amputasyonlara etkisini ortaya koymak için yapıldı. Araştırmanın evrenini 1 Kasım 2018-31 Mayıs 2019 tarihleri arasında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’ne başvuran diyabetik amputasyon öykülü hastalar oluşturdu. Örneklemi G-power programında %5 kabul edilebilir hata payı ve %95 güven aralığında (p<0,05) 72 hasta olarak hesaplandı. Hastalar, amputasyonları üzerinden geçen süreye göre gruplandırıldı. Araştırmada sosyodemografik bilgi formu, hasta görüşme formu, hemşire değerlendirme formu, Wagner değerlendirme formu kullanıldı. Araştırmacı, hastalarla karşılaştığı ilk görüşmede formları doldurdu ve 1.ay verileri olarak kaydetti. Formlar doldurulduktan sonra düzenlenen eğitim kitapçığı ile eğitim verildi ve sonraki ay için randevu oluşturuldu. Her görüşmede önce formlar dolduruldu, sonra eğitimler tekrarlandı. Altı ay boyunca bu uygulamalar tekrarlandı. Çalışmada SPSS programı kullanılmış, tanımlayıcı istatistiklerde kategorik veriler için sayı ve yüzde verilmiştir. Hastaların tanımlayıcı ve sağlık-hastalık durumuna ilişkin özelliklerine göre grup sayısı, gözlere düşen gözlenen ve beklenen değerlere göre Pearson ki-kare testi, Yates düzeltmeli ki-kare testi ve Fisher exact testi kullanılmıştır. Çok gruplu (≥3) değişkenlerde fark bulunduğunda ileri analizde kolon oranlarının karşılaştırıldığı adjust p değeri (Bonferroni metodu) kullanılmıştır. Primer analizlerde tekrarlayan amputasyon üzerine etkisi bulunan bağımsız değişkenler çoklu lojistik regresyon (Backward: Wald yöntemi) analizi ile değerlendirilmiştir. Lojistik regresyon için bağımsız değişkenler arasındaki otokorelasyon varlığı Kendall Tau_b korelasyon analizi ve multicollinearity (VIF ve tolerans değeri) istatistikleri ile değerlendirilmiştir. Diyabete yönelik glikoz takibi, tedaviye uyum ve beslenme ile; metabolik değişkenlerinde diyabetik nöropati, hipertansiyon, ayak yarası, hbA1c ile; cilt değişkenlerinde yeni ülser oluşumu, nem, çatlak/nasır ile; vasküler değerlendirmede femoral/ popliteal/ dorsalis pedis nabızları, iskemi, ödem ile; nörolojik değerlendirmede ağrı ve parestezi ile; enfeksiyon bulgularında renk değişikliği, kızarıklık, eritem, kötü koku, apse, ısı artışı, osteomyelit, drenaj ve ateş ile; Wagner sınıflama sistemine göre yara evreleri ile amputasyon olma durumu arasında istatistiksel anlamlı fark görüldü. Sonuçta diyabetik amputasyon öykülü hastaların eğitim, takip ve tedavi ile tekrarlayan amputasyon risklerinin azaldığı görülmüştür.