İNTERNET BAĞIMLILIĞI İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ: ÖZ DÜZENLEME YETERSİZLİĞİ VE BOŞ ZAMAN CAN SIKINTISI

Abstract

Öz bildirime dayanan araştırmalarda sosyal medya bağımlılığı (SMB) ve diğer bağımlılıklarda kullanımı tetikleyen duygulardan önemli birinin can sıkıntısı olduğu görülmektedir. Bu çalışmada Boş Zaman Can Sıkıntısı (BZSC) ile SMB’nın pozitif yönde ilişkili olduğu öne sürülmüştür. Bu ilişkide duygu düzenleme güçlüğü (DDG) ve öz kontrol (ÖK) değişkenlerinin aracı rolü araştırılmıştır. Çalışmanın örneklemi 411 üniversite 1. sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Analiz aşamasında korelasyon, regresyon ve paralel çoklu aracı değişken (mediasyon) analizi kullanılmıştır. Sonuçlarda BZCS’nın SMB ile pozitif yönde, istatistiki olarak anlamlı bir ilişkiye sahip olduğu görülmüştür, r(409) = .19, p < .01. Mediasyon analizinde BZCS SMB’nı yordarken c = .20, t(394)= 3,99 p < .001; ÖK ve DDG modele dâhil edildiğinde BZCS artık SMB’nı yordamamaktadır, c’ = .08, t(392)= 1,70, p = .09. BZCS ve SMB ilişkisinde duygu düzenleme güçlüğü (DDG) ve öz kontrol (ÖK) değişkenlerinin aracı (mediator) rolü üstlendiği görülmektedir. Öz düzenleme teorilerine göre bu uyumsuz bir duygu düzenleme girişimidir. Bulgulara göre duygu düzenleme güçlüğü ve düşük düzeyde öz kontrole sahip olan öğrenciler sosyal medya bağımlılığı için risk taşımaktadırlar. Buradan yola çıkarak sosyal medya bağımlılığını azaltmak için yapılacak müdahale programlarına duygu düzenleme becerileri ve öz kontrolü geliştirmek için bileşenler eklenmesi önerilmektedir.

As seen in the literature of studies conducted via self report, boredom plays an important role as an emotional trigger for addictive behaviors. The hypothesis of this study was that Leisure Boredom (LB) is positively correlated to Social Media Addiction (SMA). It was further hypothesized that Difficulties in Emotion Regulation (DER) and Self Control (SC) mediate the relationship between boredom and SMA. The sample of the study included 411 first grade university students. The analysis was conducted through correlation, regression and parallel multiple mediation. The result of the study confirmed the assumptions. LB has a statisticaly significant correlation with SMA, r(409) = .19, p < .01. The mediation analysis revealed that at the first step LB alone predicted SMA c = .20, t(394)= 3,99 p < .001. When DER and SF was included in the analysis, LB no longer predicted SMA, c’ = .08, t(392)= 1,70, p = .09. It was seen that DER and SF mediated the relationship between LB and SMA. This relationship is an indicator of a maladaptive emotion regulation attempt according to the theory of self-regulation. The students with DER and low SF has a risk to develop SMA. From this point of view, it is suggested that emotion regulation and self control skills training should be components of intervention programs for SMA.