HASTA DÜŞMELERİNİ ÖNLEYİCİ HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİNİN UYGULANMA DURUMU VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Abstract

ÖZET

HASTA DÜŞMELERİNİ ÖNLEYİCİ HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİNİN UYGULANMA DURUMU VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Top E. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2019.

Bu araştırma hasta düşmelerini önleyici hemşirelik girişimlerinin hemşireler tarafından uygulanma durumu ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla analitik/kesitsel tipte yapılmıştır. Araştırma 2018 yılı Ocak-Ekim ayları arasında Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi ile T.C. Sağlık Bakanlığı’na bağlı Aydın Devlet Hastanesi ve Aydın Atatürk Devlet Hastanesi’nde çalışan 386 hemşire ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında Hemşire Tanıtım Formu ve Düşmeleri Önleyici Hemşirelik Girişimlerini Değerlendirme Formu kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatiksel analizler ve ki-kare testi kullanılmıştır. Araştırmaya katılan hemşirelerin yaş ortalaması 32.98±8.72 olup %87.3’ü kadın, %55.4’ü lisans mezunudur. Hemşirelerin %88.6’sı klinik hemşiresi olup %39.9’u yoğun bakım kliniklerinde çalışmaktadır. Hemşire başına düşen hasta sayısı gece vardiyasında 11-22, gündüz vardiyasında 1-5 ve kliniklerdeki ortalama hasta sayısı 18.82±9.58’dir. Hemşirelerin %62.4’ü hasta düşmesi ile karşılaştığını, %94.8’i düşme riskini belirlemek için klinikte ölçek kullandığını belirtmiştir. Bireye yönelik düşmeleri önleyici hemşirelik girişimlerinin tamamına yakınının hemşireler tarafından uygulandığı ve en az uygulanan girişimin uygun hastalara yürüme-denge-güçlendirme egzersizlerinin yaptırılması (%58.5) olduğu belirlenmiştir. Çevreye yönelik düşmeleri önleyici hemşirelik girişimlerinin de büyük çoğunluğunun hemşireler tarafından uygulandığı belirlenmiştir. Hemşireler tarafından en sık uygulanan çevresel girişimlerin yatak kenarlıklarını kaldırma (%99.2), hasta transferlerinde gerekli önlemleri alma (%99.2) ve çevreyi düşme riski açısından değerlendirme (%97.9) olduğu saptanmıştır. En az uygulanan çevreye yönelik girişimin ise hastanın düşme durumunu algılayan yatak sensörlerinin kullanımı (%57.3) olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin yaşı, çalışma yılı, çalışılan klinik, haftalık çalışma saati ve hemşire başına düşen hasta sayısı ile düşmeleri önleyici hemşirelik girişimlerini uygulama durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur (p<0.05). Araştırma bulgularına göre hasta düşmelerinin önlenmesinde etkili olan hemşirelik girişimlerinin (bireye ve çevreye yönelik) büyük çoğunluğunun hemşireler tarafından uygulandığı saptanmıştır. Hemşirelerin çalışma yılı, yaş gurubu, hemşire başına düşen hasta sayısı ve haftalık çalışma saatinin düşmeleri önleyici bazı hemşirelik girişimlerinin uygulanma durumunu etkilediği sonucuna varılmıştır.