Aydın Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi’nde Kalan Yaşlılarda Antropometrik Ölçümler ile Egzersiz ve Yürüyüşün Yaşam Kalitesine Etkisi

Abstract

Yaşlılık, tüm vücut yapılarında ve performanslarında meydana gelen geri dönüşümsüz, ilerleyici değişikliklerdir. Başlangıçta sistemlerdeki gelişme hızı yüksek iken yaşın ilerlemesiyle gelişme hızı düşer ve deformasyonlar görülmeye başlar. Çeşitli hastalıklarının ortaya çıkması, vücut yapısında görülen anatomik değişiklikler, kas gücünde meydana gelen kayıplar, normal eklem hareket açısındaki azalma; kişinin postüründe bozulmalara, kişide denge problemlerine ve yürüyüş bozukluklarına sebep olur. Kas-eklem ağrıları nedeniyle günlük yaşam aktivitelerinde zorluk ve yürüme mesafesinde azalma, akabinde, vücut ağırlığında artış, asosyal ve içe kapanık duygu durumu, uyku kalitesinde düşüş görülür. Yürüyüş ve egzersiz alışkanlığının kazandırılması, kişinin kas gücünü arttırmakta, ağrı şikayetini azaltmaktadır. Bireyin günlük yaşamda daha bağımsız olmasını sağlamaktadır. Bu çalışmanın amacı; 60 yaş üstü bireylerde antropometrik ölçümler yapmak, eklem hareket açıklığının bu yaş grubu bayan ve erkeklerdeki değerlerini saptamaktır. Düzenli yürüyüş ve normal eklem hareketi egzersizleriyle mobilitenin ne derece arttırılabileceği ve ağrı, günlük yaşam aktivitesi, yorgunluk, duygusal reaksiyonlar, uyku kalitesi gibi parametrelere etkisini belirlemektir. Böylece, özellikle de huzurevinde kalan yaşlılar için düzenli yürüyüş ve egzersiz programının uygulanmasıyla hem yaşam kalitesindeki hemde anatomik yaşlanma sürecindeki değişiklikler gözlenmiş olunacaktır. Bu amaçla tasarladığımız çalışmamıza, Aydın Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi’nde yaşamakta olan 17’si kadın, 33’ü erkek, 50 kişi gönüllü olarak katılım sağladı. Her iki gruptaki olgulara bilgi verildi. Kişilerin boy, kilo, bel çevresi, vücut kitle indeksi, kalça çevresi gibi antropometrikölçümleri yapıldı. Olguların Günlük Yaşam Kalitelerini belirlemek amacıyla anketler düzenlendi. Kişiye özgü egzersiz programı öğretildi ve yürüyüş önerildi. Son değerlendirme 3 ay sonra yapıldı. GYK anketleri, vücut ağırlık ölçümleri ve VKİ hesaplaması tekrarlandı. Her iki ölçüm arası farklar değerlendirildi. Çalışmaya katılan kadın grubunun yaş ortalaması 80,7, erkeklerin ise 76 idi. Ağırlık ölçümlerinin ortalaması ilk ölçümlerde kadınlarda 62,2 kg, erkeklerde 73,4 kg; son ölçümlerde ise kadınlarda; 62,9 kg, erkeklerde 73,3 kg olarak hesaplandı. Boy uzunlukları ortalaması; kadınlarda 147,4cm, erkeklerde 163 cm olarak ölçüldü. Vücut Kitle İndeksi ortalaması, ilk ölçümlerde kadınlarda 28,46 kg\m2, erkeklerde 29,49 kg\m2 iken son ölçümlerde kadınlarda 29,04kg\m2, erkeklerde 27,4kg\m2 idi. Bel çevre ölçümü ortalaması, kadınlarda 94,5 cm, erkeklerde 98 cm; kalça çevre ölçümü ortalaması, kadınlara 104,1cm, erkeklerde 96,7 cm olarak ölçüldü. Skinfold yardımıyla deri kıvrım kalınlıkları ölçüldü. VKİ değerleri yüksek olan kişilerin özellikle; abdominal, subscapular ve aksillar noktada deri kıvrım kalınlıklarının daha fazla olduğu; düzenli olarak aktivite yapan bireylerin uyluk ve bacak noktalarında deri kıvrım kalınlıklarının sedanter yaşam süren bireylerden daha az olduğu gözlendi. Olguların büyük çoğunluğunun eklem hareket açıklıklarında kayıplar olduğu görüldü. Travma öyküsü, ve mevcut tanılarının hareket kaybını arttırdığı saptandı. Olguların daha çok düşük tempolu yürüyüş ve kurum fizyoterapistlerince yapılan grup egzersizlerine katılımın tercih edildiği tespit edildi. İlk değerlendirmede öğretilen egzersizlerin ve yürüyüşün düzenli olarak yapılmasına yönelik önerilerin birkaç olgu dışında dikkate alınmadığı, olguların çoğunda rutin alışkanlıklara devam eğiliminin olduğu görüldü.Aktif yaşayan olguların, Nothingham Sağlık Profili (NSP) ve Yoğunluk Şiddet Ölçeği (YŞÖ) skorları diğer olgulara oranla olumlu yönde daha düşük olduğu not edildi. Takibi yapılan 3 aylık çalışma periyodu sonrasında, aktivite alışkanlıklarına devam eden ve önerilen aktivitelerin en az birine başlayan olgularda NSP ve YŞÖ skorlarında olumlu yönde düşüşler görüldü. Barthel İndeksi ve Rivermead Mobilite İndeksi sonuçlarında her iki ölçüm arasında anlamlı bir fark oluşmadığı saptandı. Çalışmamızın sonucunda, yaşlı bireyin daha mutlu, daha aktif bir yaşam sürdürebilmesi için fiziksel aktivitenin etkilerinin önemli olduğu saptandı.