Abstract:
Bu çalışmanın amacı rutin ovaryohisterektomi (OHE) operasyonu geçiren sağlıklı kedilerde
farklı analjezik ilaçların preemptif uygulamalarının postoperatif ağrı ve stres düzeyine olan
etkilerinin araştırılmasıydı. Çalışma Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Veteriner
Fakültesi’ne OHE talebiyle getirilen 21 adet dişi kedi üzerinde gerçekleştirildi. Kediler
rastgele 3 eşit gruba [Karprofen Grubu (n=7), Butorfanol Grubu (n=7), Kontrol Grubu (n=7)]
ayrıldı. Anestezi protokolü öncesinde preemptif analjezik uygulamaları [Karprofen Grubu
(karprofen 4 mg/kg), Butorfanol Grubu (butorfanol 0,4 mg/kg)] yapıldı. Kontrol Grubu’na ise
sadece serum fizyolojik (0,5 ml deri altı) uygulandı. Daha sonra genel anestezi ve benzer
çevresel koşullar altında OHE operasyonları gerçekleştirildi. Ağrı ve stres değerlerini
belirlemek amacıyla preoperatif dönemde, postoperatif 2, 4 ve 6. saatlerde kan örnekleri
alındı. Bu örneklerden kortizol ve C-reaktif protein (CRP) düzeyleri ölçüldü. Preoperatif
dönemde, postoperatif 0, 30, 60, 90. dakikalarda, 4 ve 6. saatlerde kalp atım sayısı, solunum
sayısı ve vücut sıcaklığını içeren yaşamsal fonksiyonlar kaydedildi. Postoperatif 1, 2, 3, 4, 5
ve 6. saatlerde kedilerin ağrı ölçekleri değerlendirildi. Serum CRP ve kortizol düzeylerinde
gruplar arasında önemli bir farklılık görülmedi. Grup içinde yapılan tekrarlı ölçümlerde, CRP
düzeyleri tüm gruplarda benzerken, kortizol düzeylerinin Butorfanol ve Kontrol gruplarında
postoperatif 4. Saatten sonra önemli ölçüde yükseldiği görüldü. Kalp atım ve solunum
sayılarında anesteziye bağlı olarak tüm gruplarda anlamlı düşüşler görülürken, bu bulguların
ağrı değerlendirmesi ile ilişkilendirilemeyeceği düşünüldü. Vücut sıcaklıklarında anestezi ve
muhtemelen analjezik madde ile ilişkilendirilebilecek değişimler tespit edildi. Ağrı ölçeği tüm
ölçüm zamanlarında Kontrol Grubu’nda diğer iki gruptan yüksekti ve postoperatif 2 ve 4.
saatlerde istatistiksel farklılığın ortaya çıktığı gözlemlendi. Postoperatif 5 ve 6. saatlerde isexi
Karprofen Grubu’nun ağrı ölçeğinin diğer iki gruptan önemli düzeyde düşük olduğu
belirlendi. Postoperatif dönem boyunca, Karprofen Grubu’ndaki analjezik etkinliğin
Butorfanol Grubu’ndan daha uzun süreli olduğu düşünüldü.
