Abstract:
Bu çalışmada, Aydın ilinin farklı bölgelerindeki kovanlardan bal, polen, propolis ve petek örnekleri alınarak, lityum, berilyum, bor, krom, mangan, demir, kobalt, nikel, bakır, çinko, rubidyum, tellür, baryum, kurşun, uranyum, bizmut ve kadmiyum analizleri ICP-MS kullanılarak yapılmıştır. İncelenen arı ürünlerinden hangisinin daha fazla ağır metal biriktirdiğinin araştırılması amaçlanmıştır. Elde edilen sonuçlar literatür verileriyle karşılaştırılmış ve Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) belirtmiş olduğu tolere edilebilir sınırlar göz önüne alınarak değerlendirilmiştir. Analiz sonuçlarımıza göre; incelenen bal örneklerinde ortalama kurşun (637,47 µg/kg) değeri; polen örneklerindeki ortalama demir (158516,82 µg/kg), bakır (7104,73 µg/kg), çinko (29482,04 µg/kg), kurşun (899,22 µg/kg) ve kadmiyum (34,04 µg/kg) değerleri; propolis örneklerinde ortalama demir (769218,58 µg/kg), çinko (58047,26 µg/kg) ve kurşun (2942,73 µg/kg) değerleri; petek örneklerinde ise ortalama demir (36735,11 µg/kg) ve çinko (8474,64 µg/kg) değerleri WHO'nun belirlediği tolere edilebilir sınır değerlerin üstünde bulunmuştur. Elementlerin ortalama değerlerine bakıldığında; lityum, berilyum, krom, demir, kobalt, nikel, çinko, tellür, baryum, kurşun, uranyum elementleri açısından arı ürünleri içinde en fazla birikime propolis örneklerinde; bor, mangan, bakır ve rubidyum elementleri açısından en fazla birikime polen örneklerinde rastlanmıştır. Bütün bulgular genel olarak değerlendirildiğinde ağır metallerin en fazla propoliste biriktiği ve araştırmada yer alan arı ürünlerinden bal ve peteğin ağır metal birikimi açısından propolis ve polene göre daha güvenle tüketilebilecek gıdalar olduğu, polen ve propolisin ise daha dikkatli tüketilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
