Bu çalışmada sağlıklı sığırlarda kalsiyum, fosfor, magnezyum, çinko, bakır ve demir
konsantrasyonlarının mevsimsel değişimleri incelenmiştir.
Çalışmada 3-6 yaşlarında kırk ( 40 ) Doğu Anadolu Kırmızısı ( DAK ) sağlıklı sığır
kullanılmıştır. Serum örneklerinin her biri mayıs, haziran, kasım ve eylül aylarında olmak
üzere dört periyotta toplanmıştır.
lkbahar, yaz, sonbahar ve kış mevsimine göre sırasıyla serum Ca düzeyleri 1,79
mmol/l, 2,14 mmol/l, 2,25 mmol/l ve 2,32 mmol/l; serum fosfor konsantrasyonu 1,72 mmol/l,
1,04 mmol/l, 1,66 mmol/l ve 1,55 mmol/l; serum Mg konsantrasyonu, 0,99 mmol/l, 1,11
mmol/l, 1,72 mmol/l ve 0,91 mmol/l; serum çinko konsantrasyonu sırasıyla 16,09 µmol/l,
14,59 µmol/l, 16,98 µmol/l ve 8,39 µmol/l; serum bakır düzeyleri ise sırasıyla 10,51 µmol/l,
13,82 µmol/l, 9,04 µmol/l ve 29,81 µmol/l; serum demir konsantrasyonu ise sırasıyla 24,64
µmol/l, 18,58 µmol/l, 23,02 µmol/l ve 19,80 µmol/l olarak bulunmuştur.
Serum Ca seviyesi ilkbaharda, P seviyesi ise yaz mevsiminde diğer mevsimlere göre
istatistiki bakımdan anlamlı olarak düşük (p<0.001) bulunmuştur. Serum Mg seviyesi de her
mevsim değişiklik göstermiştir (p<0.001). Serum Cu seviyesi ise diğer mevsimlere göre kışın
oldukça yüksek (p<0.001), Zn ise düşük olarak saptanmıştır.
Dört mevsim serum demir düzeyleri arasındaki fark istatistiki açıdan önemli (p<0.001)
bulunmuştur.
Bu araştırmada elde edilen verilerin incelenmesi sonucunda, sığırlarda kan serumu
mineral madde konsantrasyonları üzerine mevsimlerin, iklim koşullarının ve jeolojik yapının
göz önüne alınarak değerlendirme yapılmasının gerektiği kanısına varılmıştır.
The aim of this study was to investigate the possible effects of seasonal variations on
the calcium, phosphorus, magnesium, zinc, copper, and iron concentrations in cattle. Serum
samples were collected four times a year at each season: May, August, November and
February.
In spring, summer, autumn and winter seasons, the average serum calcium
concentrations were respectively 1,79 mmol/l, 2,14 mmol/l, 2,25 mmol/l and 2,32 mmol/l; the
average serum phosphorus concentrations were respectively 1,72 mmol/l, 1,04 mmol/l, 1,66
mmol/l and 1,55 mmol/l; the average serum magnesium concentrations were respectively 0,99
mmol/l, 1,11 mmol/l, 1,72 mmol/l and 0,91 mmol/l; the average serum zinc concentrations
were respectively 16,090 µmol/l, 14,59 µmol/l, 16,98 µmol/l and 8,39 µmol/l; the average
serum copper concentrations were respectively 10,51 µmol/l, 13,82 µmol/l, 9,04 µmol/l ve
29,81 µmol/l; the average serum iron concentrations were respectively 24,64 µmol/l, 18,58
µmol/l, 23,02 µmol/l ve 19,80 µmol/l.
Serum calcium concentrations in spring and serum phosphorus concentrations in
summer were found lower than other seasons (p<0,001). Magnesium and iron concentrations
in serum varied with seasonal variations (p<0,001). Mean copper concentrations in winter
were detected higher than spring, summer and autumn. On the other hand, serum zinc
concentrations in winter were found lower than other seasons. These differences were
statistically significant.
We suggest that seasonal and physiologic variations must be taken into consideration
for the correct inter pretation of serum elemental status in cattle. We recommend that samples
be taken from various species of animals at different times of the year and in different
physiologic statues so that proper reference values are obtained.
