alışmada materyal olarak G. hirsutum L. türüne ait 3 baba ve 6 ana
genotipin çoklu dizi uyarınca melezlenmesinden oluşan F1 ve F2 populasyonu
kullanılmıştır. Verim ve verim komponentleri, lif teknolojik özellikleri ve koza içi
mikro verim komponentlerine ilişkin kalıtım, heterotik etkiler, özellikler arası
fenotipik ve genotipik korelasyonlar incelenmiştir.
Birim Alanda Kütlü Verimi, Birim Alanda Lif Verimi, Birim Alanda Koza
Sayısı, Çenette Tohum Sayısı, Lif İnceliği, Bitkide Koza Sayısı, Birim Alanda Koza
Sayısı, Lif Uzunluğu, Lif İnceliği, Tohumda Lif Sayısı, Çırçır Randımanı, Kozada
Tohum Sayısı, Birim Alanda Tohum Verimi, Koza Tohum Verimi, Koza Kütlü
Verimi, Koza Lif Verimi, Tohum İndeksi, Lif Mukavemeti, Çırçırlanmış Tek
Tohumun Ağırlığı, Tohum Hacmi, Tohum Lif Verimi özellikleri yönünden eklemeli
gen etkisi; Kozada Çenet Sayısı ve Tohum Özgül Ağırlığı özellikleri yönünden
eklemeli olmayan gen etkileri daha yüksek bulunmuştur.
Birim Alanda Kütlü Verimi için; SG 125
ve Blightmaster, Çırçır Randımanı
için; Özbek 142, Nazilli 84 S, CF 43/2 ve SG 125,
Lif İnceliği için; Özbek 142
anaçlarında olumlu ve yüksek Genel Uyuşma Yeteneği Etkileri saptanmıştır. Birim
Alanda Kütlü Verimi özelliği bakımından Özbek 142 x Deltapine 883, Blightmaster
x CF 43/2, Blightmaster x SG 125,
Carmen x CF 43/2, Nazilli 84 S x CF 43/2 ve
Aydın 110 x CF 43/2 kombinasyonlarında olumlu ve yüksek Özel Uyuşma Yeteneği
Etkileri bulunmuştur. Birim Alanda Kütlü Verimi yönünden en yüksek ortalama
Şahin 2000 x Deltapine ( 655.25 Kg/da ) ve Blightmaster x SG 125
( 652.3 Kg/da )
kombinasyonlarından elde edilirken, verim için en yüksek Heterosis yüzdesi ( %
26.62 ) ve Kontrol Çeşide Üstünlük değeri Şahin 2000 x Deltapine 883
kombinasyonundan elde edilmiştir.
Stepwise regresyon analizi, genetik ve fenotipik korelasyon katsayıları
birlikte değerlendirildiğinde Birim Alanda Koza Sayısı, Kozada Tohum Sayısı ve
Çenette Tohum Sayısı özelliklerinin önemli bir seleksiyon kriteri olarak
kullanılabileceği sonucuna varılmıştır. Bu özelliklere göre Blightmaster x SG 125,
Carmen x Deltapine 883, Carmen x SG 125,
Nazilli 84 S x SG 125,
Aydın 110 x
SG 125,
Şahin 2000 x Deltapine 883 ve Şahin 2000 x SG 125
kombinasyonlar
seçilmişlerdir. Çalışmanın sonucunda Birim Alanda Koza Sayısı, Kozada Tohum
Sayısı ve Çenette Tohum Sayısı yönünden F2 generasyonunda tek bitki seleksiyonu
yapılmasının yaralı olacağı kanısına varılmıştır.
F1 and F2 populations formed by line x tester involving 6 female and 3 male
parents of cotton (Gossypium hirsutum L.) were used as a material. The heritability
and heterotic effects of yield and yield components, fiber properties and withinboll
components, phenotypic and genotypic correlation coefficient among observed
characters were determined.
The additive gene effect for seed cotton yield / unit area, lint yield / unit area,
boll number /unit area, seed number / locule, fiber fineness, boll number /unit area,
fiber length, fibers/seed, lint percentage, seed number /boll, seed yield / unit area,
seed yield / boll, seed cotton yield /boll, lint yield /boll, seed index, fiber strength,
single seed weight, seed volume, lint yield/seed; nonadditive
gene effect for locules
/ boll and seed specific weight were estimated.
SG 125
and Blightmaster for seed cotton yield / unit area, Ozbek 142,
Nazilli 84 S, CF 43/2 and SG 125
for lint percentage, Ozbek 142 for fiber fineness
had positive and higher general combining ability effects. Ozbek 142 x Deltapine
883, Blightmaster x CF 43/2, Blightmaster x SG 125,
Carmen x CF 43/2, Nazilli 84
S x CF 43/2, Aydın 110 x CF 43/2 for seed cotton yield / unit area had positive and
higher specific combining ability effects. The highest mean values for seed cotton
yield / unit area were found in the combinations of Sahin 2000 x Deltapine 883
(6552.5 kg ha 1
) and Blightmaster x SG 125
( 6523.0 kg ha 1
), while the highest
heterosis (26.62 %) and useful heterosis values for seed cotton yield / unit area were
found in Sahin 2000 x Deltapine 883.
When stepwise regression analysis, phenotypic and genotypic correlations
for observed characters were evaluated together, it was concluded that boll number
/unit area, seed number /boll and seed number / locule should be important selection
criteria. According to these characteristics, Blightmaster x SG 125,
Carmen x
Deltapine 883, Carmen x SG 125,
Nazilli 84 S x SG 125,
Aydın 110 x SG 125,
Sahin 2000 x Deltapine 883 and Sahin 2000 x SG 125
were selected as promising
hybrids. Finally, it was suggested that breeder could select for higher boll number /
unit area, seed number / boll and seed number / locule in population.
