Aydın ili örtüaltı hıyar yetiştiriciliğinde Yaprak galerisinekleri (Diptera: Agromyzidae)'nin zararı, populasyon dalgalanmaları ve doğal düşmanlarının saptanması Liriomyza spp.'nin Aydın ili Merkez, Sultanhisar ve İncirliova ilçelerindeki 2004 ve 2005 yılı güz ve bahar dönemlerindeki populasyon dalgalanmaları izlenmiştir. Ayrıca, baskın türler ve zararlının doğal düşmanları saptanmıştır. Bununla beraber, zararlının yapmış olduğu zarar sonucunda bitkinin makro ve mikro besin elementi içeriğindeki değişikler saptanmıştır. İlaçlı parsellerle ilaçsız parseller arasındaki verim değerleri ve bulaşıklılık ve parazitleme oranları karşılaştırılmıştır. Zararlının populasyon dalgalanmaları tür düzeyinde incelendiğinde, Liriomyza spp.'nin değişik bölgelerde farklı türlerinin baskın olabildiği gözlenmiştir. Populasyonun bahar döneminde mayıs-haziran aylarında, güz döneminde ise eylül ve ekim aylarında maksimum düzeye ulaştığı gözlenmiştir. Seralardan toplanan yapraklardaki canlı larva sayılarıyla bu seralara asılan sarı yapışkan tuzaklarda yakalanan ergin sayıları arasında bir ilişkinin olup olmadığı araştırılmıştır. Sonuç olarak, 2004 yılında sadece Merkez'de ve 2005 yılında tüm seralarda sayılar arasında güçlü bir ilişki olduğu bulunmuştur. Bu çalışmada parazitoit türleri olarak Hymonoptera takımı Eulophidae familyasına ait Diglyphus isaea Walker, Diglyphus crassinervis Erdos ve Pnigalio soemius Walker, Braconidae familyasından ise Dacnusa soma Nixon bulunmuştur. Bu tür ülkemiz için ilk kayıttır. Güz döneminde Braconidae familyasına ait hiçbir tür görülmemiştir ve parazitoit türleri içinde Diglyphus isaea 'nin baskın tür olduğu anlaşılmıştır Yapraklardaki galeri sayısı ile Ca değeri arasında pozitif ve önemli bir ilişkinin olduğu görülmüştür. Yapraklardaki galeri sayısı ve zarar oranının artmasıyla Ca oranında da artış olduğu gözlenmiştir (r=0.498). 2005 yılı güz döneminde Sultanhisar'da yapılan verim değerlendirmelerinde ilaçlı ve ilaçsız parseller arasında istatistiksel olarak önemli farklılıklar görülmüştür (t=2.05, sd=38, P=0.047<0.05). Üretici koşullarında ilaçlı ve ilaçsız parseller karşılaştırıldığında, Liriomyza spp bulaşıklılığında önemli bir fark olmamasına karşın, parazitoit sayılarında önemli bir farkın olduğu görülmüştür.
Determination of leafminers (Diptera:Agromyzidae) and their population densities, damages and natural enemies on cucumber in greenhouse in Aydın. The population changes of the Agromyzids have been monitored in the Central, Sultanhisar and Incirliova towns in Aydın province both in autumn and spring growing periods in greenhouses in 2004 and 2005. The dominant species and natural enemies of the pest were also investigated. In addition, the changings both in macro and micro elements amount important in nutrition were determined. The yield values, the infestation of the pest and the parasitization were compared in the test and control parcels. As the population of leafminers was examined in species level, the dominancy of any species has changed regarding to the regions where samplings conducted. The population levels have reached the peak in may-june and in september-october during spring and fall growing seasons, respectively. The numbers of larvae on leaves and of adults on sticky traps were evaluated for any relation. As a result, it was found a strong relation in numbers only in Central in 2004 and in all greenhouses in 2005. The parasitoids determined in this study were Diglyphus isaea Walker , Diglyphus crassinervis Erdos and Pnigalio soemius Walker in the family Eulophidae and Dacnusa soma Nixon ,which was the first record in Turkish fauna, in the family Braconidae. There was no any braconids found in the fall growing period, and Diglyphus isaea was the dominant species among the all parasitoids. It was estimated that there was a positive correlation between the number of larvae on the leaves and the Ca value of the leaves. It has been observed that the Ca ratio has increased positively by increasing larva numbers on the leaves (r= 0.498). The differences in yield between insectiside treated and non-treated parcels were statistically significant in Sultanhisar in the fall, 2005 (t=2.05; sd=38;P=0.047<0.05). When insecticide-treated and non-treated parcels compared in producer conditions, it has been found that there was an important difference in parasitoit numbers although the difference in infection rate was non- significant.
