Bu çalısma, 2004-2005 yılları arasında Aydın ili Kuyucak ilçesi Yamalak
Kasabasında Yamalak Sarısı zeytin çesidi üzerinde yürütülmüstür. Çalısma ile
Yamalak Sarısı zeytin çesidinin kimlik bilgileri, morfolojik ve fiziksel özelliklerinin
belirlenmesi amaçlanmıstır. Çesidin tanımlanmasında, Uluslararası Zeytinyagı
Konseyi tarafından hazırlanan ve diger zeytinci ülkeler tarafından da kullanılan
“World Catalogue of Olive Varieties, 2000” deki tanımlama kriterleri esas alınmıstır.
Bu amaçla, çesidin kimlik bilgileri, morfolojik özelliklerinden; agaç
özellikleri, yaprak özellikleri, çiçek somagı özellikleri, meyve özellikleri, çekirdek
özellikleri, fizyolojik özelliklerinden; verimlilik durumu, periyodisite durumu, yag
randımanı, etin çekirdekten ayrılma durumu, köklenme kapasitesi, çiçeklenme
dönemi, döllenme durumu, meyve olum dönemi, biotik ve abiyotik sartlara
duyarlılıgı gibi kriterler ayrıntılı olarak incelenmistir.
Yamalak Sarısı zeytin çesidi, yetistiriciligi yapılan yörelerde Yamalak
Kabası, Kaba, Kabaagaç isimleri ile de adlandırılmakta ve yesil sofralık olarak
degerlendirilmektedir. Çesit, gelisme kuvveti açısından kuvvetli, tacı yayvan yapıda,
taç yogunlugu orta düzeydedir. Yapragının uzun ve mızrak seklinde oldugu
belirlenmistir. Çesidin çiçek somakları kısa, bir somaktaki çiçek sayısı bakımından
da ortalama 14.46 adet ile az grubunda yer aldıgı saptanmıstır. Çesit meyve agırlıgı
bakımından 8.27 g la çok iri grubunda yer almıstır. Çekirdek agırlıgı açısından 1.20 g
la çok iri grubunda yer alırken, çekirdeginin de uç kısmında igne bulunmadıgı
belirlenmistir. Yamalak Sarısı çesidi verimlilik açısından var yılı-yok yılı dikkate
alınarak agaç basına 59.08 kg ile yüksek grubunda yer almıstır. Yag içeriginin yas
numunede % 17.45 ile düsük grubunda yer aldıgı, meyve etinin de çekirdekten
ayrılmasının kolay oldugu saptanmıstır. Çelik köklenme kapasitesinin % 45 lere
kadar ulastıgı belirlenmistir. Erken dönemde çiçeklenen çesidin döllenme biyolojisi
açısından kısmen kendine uyusur ve meyve olum döneminin ise erken oldugu
belirlenmistir.
This study was carried out on Yamalak Sarısı, local cultivar of Kuyucak town
in Aydın province in the years of 2004-2005. It was aimed to determine the identity
information and morphological and physiological characteristics of the cultivar by
this study . The criteria included in “World Catalogue of Olive Varieties 2000”,
prepared by International Olive Oil Council (IOOC), that is used by the other olive
growing countries, were taken into consideration in charecterizing the cultivar.
With this aim, identity information; morphological characteristics relating to
tree, leaf, infloresence, fruit and stone characteristics, such as productivity, alternate
bearing, oil yield, separation of flesh from stone, rooting capacity, blossomming
period, fertilization biology, fruit ripening period and sensitivity against biotic and
abiotic conditions have been investigated in detail.
Yamalak Sarısı is also called as “Yamalak Kabası”, “Kaba” and “Kaba agaç”
in its growing area and utilized for green table olive processing.
It has a strong growth habit and spreading canopy with medium dense. It has
long and lanceolate shaped leaves. Its inflorosence is short and the number of flowers
per inflorosence 14.46 on average so it enters into the group with low amount of
flowers . The cultivar is included into the very high group with fruit weight of 8.27 g
and there isn’t any point on the tip of ıts stone.
Yamalak Sarısı has 59.08 kg fruit production as the average of “on” and “off”
years and takes its place in the high productive group. It is within low oily group
with 17.45% oil rate based on fresh sample. Its rooting capacity reaches upto 45%. It
has been determined that Yamalak Sarısı was a partially self-compatible cultivar. Its
blossomming and fruit ripening have occurred in the early seasons.
