Halk kütüphaneleri cins, yaş, ırk, milliyet, din, dil, eğitim, kültür, sosyo-ekonomik
düzey ve politik fark gözetmeksizin, kültür ve bilgiyi ücretsiz olarak insanların
faydalanmasına olanak sağlayan, toplumla bütünleşerek, toplumun ekonomik, sosyal, eğitsel,
kültürel ve teknik alanda kalkınmasına yardımcı olan demokratik kuruluşlardır.
Bilgi çağı, bilgi toplumu gibi terimlerin sıkça kullanıldığı bu çağda, bilginin paylaşımı
ve toplumdaki bireylere arzu edilen yaygınlıkta, eşitlikte ve nitelikte ulaştırılması söz konusu
ise; eğitim, kültür ve bilgi aktarımında bir demokratik kuruluş olarak tanımlanan halk
kütüphanelerinin günümüzde haklı yerini alması zorunluluk haline gelmiştir.
Çağdaş anlamda halk kütüphanelerinin ortaya çıkışı Sanayi Devrimi ile 1850'lerde
ngiltere'de olmuştur. Toplumdaki ahlaksal bozuklukların engellenmesi, boş zamanların
değerlendirilmesi ve çalışan sınıfların kendilerini geliştirebilmelerine katkıda bulunulması
halk kütüphanelerinin kuruluş nedenler arasındadır. Ülkemizde ise kütüphanecilik kavramının
çok eskilere dayanmasına rağmen halk kütüphanesi Cumhuriyet'ten sonra işlevsel olarak ele
alınmıştır.
Kütüphaneler okuyucu ve araştırmacılarına hizmet vermek için var olan kuruluşlardır.
Bu yüzden kütüphane gerek donanımı gerekse personeliyle okuyucuları kütüphaneye
çekebilecek kapasitede olmalıdır. Toplumdaki bireylerin kolayca ulaşabilecekleri,
hizmetlerinden en rahat ve kolay biçimde yararlanabilecekleri, kendilerini evlerinin atmosferi
içinde hissedebilecekleri, geleni bunaltmayan, çağıran ve çeken bir hizmet yeri,
yararlanacakların ilgi, istek ve ihtiyaçlarına cevap verebilecek nitelik ve nicelikte, sürekli
olarak yenilenen bir koleksiyon ve güncel tutulan bir materyal kapasitesi; kütüphanenin teknik
hizmetlerini en iyi şekilde devam ettiren, okuyucularla olan hizmet ilişkilerini güler yüzle ve
başarı ile gerçekleştiren, insanları ve mesleğini seven kişilerden oluşan personeli, hizmetlerin
başarılı olarak sürdürülmesini destekleyecek yeterlilikte bir bütçesi; kütüphanenin başarılı
hizmet sunması ve hizmetini yaygınlaştırmasını olumlu yönde etkileyecek, kütüphaneden
yararlanmayı özendirecek başlıca etmenlerdir.
Halk kütüphaneleri kendilerini oluşturan toplumun özelliklerini yansıtır. Dünyadaki
gelişmiş ülkelerde bulunan halk kütüphaneleri, diğer kamu kuruluşları gibi toplumda hak
ettiği yeri almıştır. Artık Türkiye'de de halk kütüphanelerine olan ihtiyacın farkına varılmıştır.
Toplumun bilgilenmesinde bir kültür merkezi olarak kabul edilen halk kütüphanelerinin
öneminin ve hizmetlerinin kalitesinin artırılması amacıyla ciddi boyutta çalışmalar yapılmaya
başlanmıştır. Bunun için; kütüphanelerinin çok sınırlı olan mali kaynakları artırılmaya
çalışılmış, binalar okuyucunun ilgisini çekecek şekilde yeniden yapılandırılmış, sadece okuma
salonları olan binalar yerine insanların sohbet edebilecekleri, bilgi paylaşımlarında
bulunabilecekleri ve çeşitli sanatsal faaliyetlerde bulunabilecekleri bir bilim merkezi haline
getirilmeye çalışılmış, okuyucuların elektronik ortamdan faydalanabilmeleri için
kütüphanelerde bilgisayar donanımları sağlanmış, çağın teknolojik özelliklerine uygun olarak
kütüphane materyallerini zenginleştirme yoluna gidilmiş ve kütüphanede yol gösterici olan
memurların özellikle kütüphanecilik alanında eğitim görmüş bireyler arasından seçilmiş
olması bilincine varılmıştır.
Bu çalışmada Aydın li'nin ve nüfusunun ve buna bağlı olarak kütüphane talebinin
diğer ilçelere oranla daha yoğun olduğu Nazilli lçe'sinin halk kütüphaneleri nitelik ve kayıtlı
üye sayısı bakımından incelenerek, kütüphaneye gelen bireylerin talep fonksiyonu
oluşturulmaya çalışılmıştır.
Talep fonksiyonunda; gelir, yaş ortalaması ve uzaklık değişkenler olarak
belirlenmiştir. Talebin, yaş ortalaması ve uzaklıkla ters orantılı, gelirle doğru orantılı olduğu
sonucuna varılmıştır. Bireylerin gelirlerinin artışıyla kütüphaneye olan talep artarken, yaş
ortalamasının yüksek olması ve uzaklık kütüphane talebini azalttığı gözlenmiştir.
Without segregation of gender, age, race, religion, language, education, culture,
socioeconomic level and political status, public libraries are democratically institutions which
became united with the community and the assists the communities economical, social,
educational, cultural and technical developments.
The terms like science era and science community which are used frequently in our
period and if the knowledge sharing and the transportation of equally, qualified and required
widespread to the individuals in the community is in question , nowadays the public libraries
are obliged to become a right place as a democratically education, culture and science transfer
institution.
In modern meaning the appearing of public libraries occurs with the industrial
revolution in the 1850 in England. The prevention of ethnical collapse in the community, to
utilize the waste time and to improving the working staff are some of the reason of foundation
public libraries. Although the library concept in our country is very old the public libraries has
become a functional meaning after the foundation of the republic.
Libraries are institutions which are existing for readers and assisting for their
researching. Therefore to attract the readers, libraries should have the capacity whether with
its equipment or staff. The main criteria of libraries are that the individuals in the community
should easily reach it, should get a comfortable and easy service, and should feel like in their
own home. It should be an attractive service place which will answer the visitors interest,
requirements and necessity with in quality, continuously renewed collection and current
material. The staff in the library should serve the readers with smiley face and with success,
the staff should be chosen from humanist person who loves their work. Also the library
should have enough budgets to continue its service successfully. These matters will improve
the service success and the extension in a positive way.
Public libraries are reflecting the features of the community who was formed it. The
public libraries in developed countries on the world get the deserved place in community like
other public institutions. Now in Turkey the necessity of public libraries became aware. The
importance and the development of service quality of public libraries, which are accepted as
cultural centers for the society?s communication, in this regard a serious operation for
developing has been began. It is worked on the increase for the limited exchequer for
libraries; the buildings were renewed to attract the readers, the halls which were used only for
reading were tried to changed to places for chatting, knowledge sharing and art activities. The
libraries were equipped with computers for readers utility, modern technological library
materials were placed and the staff were chosen especially from persons who get the
graduation for library service.
The population of province Aydin and in connection to library demand of Nazilli
library according the quality and members numbers which denser compared to other districts
has been examined. So the work of demand function has been generated.
As for demand function variable income, age average and distance are determined. At
the result it can be declared that the demand belong an inverse proportion according age
average and distance and right proportion according the income. It was observed that the
demand to libraries are growing with the increasing of individuals income, with the high age
average and long distance to the library the demand to libraries has decreased the interest.
