Roma imparatorluk döneminde orta ve doğu karadeniz bölgesi yerleşimleri

Abstract

Karadeniz Bölgesi’nin geçmişini aydınlatmayı amaçlayan arkeolojik araştırmaların henüz istenen düzeyde olmadığı dikkati çekmektedir. Bununla birlikte, son yıllarda artan ilgi, Karadeniz Arkeolojisi adına sevindirici bir gelişme olarak değerlendirilebilir. Tez konusunun belirlenmesinde, Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Roma İmparatorluk Dönemi’ne ait çalışmaların çok az sayıda olması etkendir. Çalışma konusu olan coğrafyanın sınırlanmasında, günümüz Türkiye kara sınırları dikkate alınmıştır. Tez çalışmasında incelenen Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi, antik dönemde Pontus Bölgesi’nin tamamını ve Galatia ve Paphlagonia Bölgesi’nin bir kısmını kapsamaktadır. Batıda Halys Nehri, güneyde Kappadokia, kuzeyde Karadeniz ve doğuda Kolkhis Bölgeleri’ni içine almaktadır; sınırları zamanlara göre değişim göstermektedir. Anadolu toprakları, MÖ 133’te III. Attalos’un vasiyetiyle Roma Cumhuriyeti’ne bırakılmış; MÖ 129’da Roma’nın Asya eyaleti olarak ilan edilmiş ve bu tarihten sonra “Asia Minor” olarak anılmıştır. MÖ 74 yılında Bithynia, MÖ 63 yılından sonra, Bithynia- Pontus Eyaletleri’nin kurulmasıyla Karadeniz’de Roma egemenliği sağlam bir yapı kazanmıştır. Tez konusu kapsamında, Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Amasya, Tokat, Gümüşhane ve Bayburt İlleri’nin Roma İmparatorluk Dönemleri’ndeki durumları araştırılmıştır. Roma İmparatorluk Dönemi’ne ait arkeolojik eserler, müzelerde ve ören yerlerinde çok sayıda bulunmasına rağmen ve bu döneme ait yerleşimlerle ilgili kapsamlı bir araştıştırma olmadığı dikkati çekmektedir.

It is noteworthy that the archaeological investigations aiming to illuminate the past of the Black Sea Region are not yet at the desired level. However, the growing interest in recent years can be regarded as a welcome development on behalf of the Black Sea Archeology. In the determination of the thesis topic, it is effective that the studies of the Roman Imperial Period in the Middle and Eastern Black Sea Region are few. In the limitation of the geography that is the subject of study, today's land boundaries of Turkey are taken intoconsideration. The Middle and Eastern Black Sea Region studied in this thesis study covers the whole of Pontus and part of Galatia and Paplagonia in Roman Period. The boundaries of the region, roughly delimited by the Halys River in the west, Cappadocia in the south, the Black Sea in the north and the Koklhis in the east have been changed at different times. Anatolian lands were left to Rome by the will of Attalos III in 133 BCE. and they were declared as the Asia state of Rome in 129 BCE and called “Asia Minor”. Roman domination in the Black Sea has gained a solid structure with the establishment of Bithynia in 74 BCE and Bithynia-Pontus provinces after 63BCE. Within the scope of the thesis topic Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Amasya, Tokat, Gümüşhane and Bayburt provinces’ Roman Imperial Period were investigated. Despite the large number of materials of the Roman Imperial Period are found in museums and ruins, the lack of extensive research on Roman Imperial Period settlements has led to this research.