Çömlekçiliğin gelişim evreleri ve arkeolojide seramik belgeleme yöntemleri

Abstract

Seramiğin içeriğinin, üretim tekniklerinin, gelişim safhalarının, seramik eserlerin arkeolojik kazılarda çizim yöntemlerinin ele alındığı bu tez dört bölümden oluşmaktadır. Tezin içeriğiyle bağlantılı olarak, günümüzde sayıları gittikçe azalan, geleneksel yöntemlerle üretim yapan ustalardan biri olan Menemenli çömlek ustası Taner Yılmaz'la görüşmeler yapılmış ve bir Oinokhoe çarkta çekilerek eserin üretim aşamaları belgelenmiştir. Tezin ilk bölümünde kronolojik sırayla Anadolu ve Ortadoğu'da geleneksel seramik üretiminin safhaları incelenmiştir. Bu konuda özellikle bazı vazolar üzerinde yer alan ve seramik üretiminin nasıl yapıldığı gösteren betimlemelerden de faydalanılmıştır. ikinci bölümünde seramiğin temel hammaddesi olan kil ve Anadolu'daki kil yatakları hakkında bilgi verilip kilin hazırlanma süreci anlatılmıştır. Seramik şekillendirme yöntemleri, bezeme özellikleri ve çömlekçiler tarafından kullanılan aletler, seramiklerin kurutulması ve fırınlanması hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde ise eserler üzerinde yapılan arkeometri çalışmalarına ve seramiklerde renklerin tanımlanmasına değinilerek, kullanılan malzemeler ve teknik çizim konusunda bilgi verilmiştir. Tezin dördüncü bölümünde bilgisayar destekli çizim çalışmalarında Freehand başlığında programının tanıtımı ve çizim konuları incelenmiştir.

Thesis which were viewed in terms of improvement phases, manufacture techniques, ingredients of ceramic and drawing method of ceramic pieces in archaeological excavation consist of four parts. In connection with contents of thesis, interview was made with Taner Yılmaz who uses the traditional methods in pottery production in Menemen and production stages of form of wheel-drawn Oinokhoe were documented. In the first part of thesis, phases of traditional ceramic production in Anatolia and Middle East were investigated. Also, especially, advantages of descriptions which show how ceramic is manufactured on some vases were taken to develop thesis. Secondly, preparation process of clay was explained after information was given about clay that is raw material of ceramic and clay deposit in Anatolia. As well as, knowledge was given about shaping techniques, decoration methods, kilndrying and dying of ceramics, tools that are used by the potters in every phase of production. Thirdly, archaeometry works that is made on piece and definition of colors in ceramics were mentioned. Moreover, information was given concerning materials that are used and technical drawing Finally, introduction of program and drawing issues were investigated under the title of Freehand in computer-aided design works