Türkiye'de siyasal İslamcılık, kimlik siyaseti ve muhafazakar demokrasinin toplumsal temelleri: AKP Hükümeti ve kimlik politikalarının değerlendirilmesi

Abstract

Kimlik, yirminci yüzyılın son çeyreğinden beri sıklıkla tartışılan önemli konulardan biridir. Kimliğin diğer alanlardan ziyade siyasal alanda görünürlüğünü arttırması, kimlik siyaseti denilen bir olguyu ortaya çıkarmış. Böylelikle sınıf siyasetine dayanan bir siyasal anlayıştan kimlik siyasetine dayanan bir siyaset anlayışına geçilmiştir. Türkiye'de kimlik siyasetinin ciddi bir sorun olarak algılanması 1980'li yıllara denk gelmiş ve bu olgu, dinsel bağlamda ortaya çıkan "İslamcı kimlik siyaseti" başlığı altında siyasal tartışma alanını kimlikler alanına hapsetmiştir. Kimlik siyasetinde, "farklılık" üzerine yapılan vurgu, kimlik siyaseti olgusunun daha da pekişmesine yol açmıştır. Bunun yanı sıra dini kimliği ön plana çıkaran İslamcı siyaset, toplumsal ve siyasal bütünleşmeyi de zorlamaya başlamıştır.Osmanlı Devleti ile başlayan dinsel kimlik siyaseti, Milli Görüş Hareketi ve sonrasında, her ne kadar 28 Şubat süreciyle (1997) kesintiye uğrasa da, AKP'nin 2002'de elde etmiş olduğu oy oranıyla farklı boyutlara ulaşmıştır. Kendisini "muhafazakar demokrat" olarak ilan eden AKP, dinsel sembolizmi açıktan, kabaca kullanmaktan kaçınmış ve kendisini demokrat sıfatı ile ön plana çıkarmıştır. Bu çalışmada, 1980 sonrası Türkiye'de daha da belirginlik kazanan kimlik siyaseti ve Siyasal İslam meselelerinin toplumsal temellerini tartışmak ve Siyasal İslam'ın git gide azaldığı yönündeki düşüncelere karşı olarak aslında Siyasal İslam'daki artışını ortaya çıkarmak amaçlanmaktadır. Bunu yaparken de 2002'den bu yana kendisini muhafazakar demokrat olarak tanımlayarak diğer İslamcı partilerden farklılığını öne süren AK Parti'nin siyasal arenada nerede durduğu ve seçmenleri tarafından nasıl algılanıp değerlendirildiği ve ayrıca günümüzde gelinen nokta da ortaya konmaya çalışılacaktır.

Identity is one of the significant concepts that has been frequently discussed since the last quarter of twentieth century. The visibility of identity has increased in the political sphere rather than other areas which in turn lead to the emergence of "identity politics". Thus, an identity-based political approach replaced a class-based political approach. Identity politics in Turkey began to be conceived as a serious issue in the 1980s. From then on, sphere of political debate has been limited to the topic of "Islamist Identity Politics" emerging in a religious context. The emphasis of identity politics on the "difference" ensured its continuity. Thus, identity politics begun to undermine social and political integration. Although the religious identity politics that originated in Ottoman Empire and was carried on by National Vision Movement had been interrupted by February 28 period (1997), it has reached a new dimension with the rate of votes AKP gained in 2002. AKP declared itself as "conservative democrat", avoided using the religious symbolism openly and crudely and emphasized its democratic role. This study aims to discuss the social basis concerning the issues of identity politics and Political Islam which gained significance in the post-1980 Turkey. The study also claims to expose the rise of Political Islam against the contrary notions that Political Islam has indeed gradually diminished. Regarding this matter, the position of AKP in political arena, which differentiates itself from other Islamist parties by defining itself as "conservative democrat" since 2002; how it is perceived and interpreted by the electorate and the present situation will be attempted to be analyzed.