Türkiye ekonomisinde, faizin makroekonomik unsurlarla etkileşimi kapalı
ekonomi dönemi içerisinde sadece borçlanmayla ilişkilendirilmiştir. Fakat açık
ekonomik modelin piyasaya giderek hakim olması faizin gerek döviz kuru
açısından, gerekse mevduat ve diğer finansal piyasa araçları nedeniyle önemli bir
piyasa unsuru haline gelmiştir. Faizin döviz kuruyla etkileşimi, ülkelerin faiz
oranlarını yüksek tutarak, döviz rezervlerini artırmaya yöneltmiştir. Bu durum
sıcak para hareketlerinin artmasına neden olmuştur. Piyasayı kontrol amacı güden
faiz aracı, sıcak para hareketlerine bağlı olarak kontrol edilmesi gereken bir unsur
haline gelmiştir.
Bu çalışmada faiz ve milli gelire ilişkin olarak gerekli tanımlamalar ve
farklı iktisadi görüşler açısından faize yaklaşım ele alınmıştır. Çalışmada faizin
Türkiye ekonomisi süreci içerinde gelişim süreci incelenmiştir. Faizle ilgili olarak
tüketim ve mevduat kredileri üzerine 2002:01-2016:09 verileri kullanarak iki ayrı
model oluşturulmuştur. KPSS, PP ve ADF testleri ile durağanlık araştırılıp,
serilerin birinci farklarında durağanlık sağlanmıştır. Engel-Granger eş bütünleşme
testi sonucunda modeldeki değişkenler arasında eş bütünleşme sonucuna ulaşılmış
olup, kısa dönem hata düzeltme mekanizmasının çalıştığı gözlemlenmiştir.
Granger nedensellik testiyle faiz ve milli gelir arasındaki nedensellik ilişkisinin
yönü incelenmiştir. Sonuç kısmında etkileşimin yönü doğrultusunda politika
önerilerinde bulunulmuştur.
In Turkish economy, the interaction of interest with macroeconomic
factors has only been associated with borrowing in the closed economy period.
However, the fact that the open economy model dominates the market has made
interest an important market element in terms of both exchange rate and deposits
and other financial market instruments. The interaction of the interest rate with the
foreign exchange rate has led the countries to increase the foreign exchange
reserves by keeping the interest rates high. This has led to an increase in liquidity
movements. The interest instrument, which is used to control the market, has
become a factor to be controlled depending on the movements of the hot money.
In this study, necessary definitions related to interest and national income
were given, and the approaches of different economic views to interest were
discussed. In study, the development process of the interest in Turkish economy
has been examined. Two different models have been developed using 2002: 01-
2016: 09 data of interest rates on consumption and deposit credits. Stationarity was
investigated by KPSS, PP and ADF tests and it was obtained in the first
differences of the series. As a result of Engel-Granger cointegration test, it was
concluded that the variables in the models were cointegrated and the short-term
error correction mechanism was observed to operate. Causality relationship
between interest and national income was examined by Granger causality test. In
the conclusion part, policy suggestions were made in line with the way of
interaction. At the end of econometric analysis, it is determined that national
income affects interest rates in both models.
