Sosyal değişim, psikolojik sözleşme ihlali, örgütsel sinizm ve işten ayrılma niyeti: Bodrum örneği

Abstract

Sosyal değişim çalışanların örgütleri ile olan ilişkilerini açıklamada kullanılan temel teorilerden biridir. Çalışan-örgüt ilişkisi içerisinde kurulmuş olan sosyal değişim ilişkisinde, psikolojik sözleşme ihlal edilmediği süre boyunca ilişki kalitesi artmakta ve bu da çalışanların örgüte karşı olumsuz tutumlar sergilemesini engellemektedir. Bu da çalışanların örgütte kalma isteklerini artırmaktadır. Mevcut düşünce, bu çalışmanın temelini ve amacını oluşturmaktadır. Otel çalışanlarının sosyal değişim algısının psikolojik sözleşme ihlal algısına, örgütsel sinizm boyutlarına ve işten ayrılma niyetine; psikolojik sözleşme ihlalinin, örgütsel sinizm boyutlarına ve işten ayrılma niyetine; örgütsel sinizm boyutlarının da işten ayrılma niyetine olan etkilerinin belirlenmesinin amaçlandığı çalışmada, kavramlar arasındaki etkileri daha net kavrayabilmek için, ilk olarak literatür çalışması yapılmıştır. Tez dört temel bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde araştırma hakkında açıklamalar, ikinci bölümde sosyal değişim algısı, psikolojik sözleşme ihlal algısı, örgütsel sinizm ve işten ayrılma niyeti ile ilgili kuramsal ve kavramsal çerçeve, üçüncü bölümde araştırma bulguları, dördüncü bölümde elde edilen bulgular değerlendirilerek literatürle kıyaslanmış ve öneriler sunulmuştur. Araştırma Muğla ili Bodrum ilçesinde beş yıldızlı otel işletmelerindeki çalışanlarda yapılmıştır. Veriler anket tekniği kullanılarak elde edilmiştir. Analizlerde Kruskal-Wallis, Korelasyon ve Regresyon analizlerinden yararlanılmıştır. Elde edilen verilerin analizleri sonucunda sosyal değişim algısının psikolojik sözleşme ihlal algısını, bilişsel, duygusal sinizmi ve işten ayrılma niyetini olumsuz etkilediği; psikolojik sözleşme ihlalinin bilişsel sinizm, duygusal sinizm, davranışsal sinizmi ve işten ayrılma niyetini olumlu etkilediği; bilişsel, duygusal ve davranışsal sinizmin işten ayrılma niyetini olumlu etkilediği tespit edilmiştir.

Social exchange is one of the main theories that explain the relation between employees and their organizations. Social exchange relation, which is formed in an employee-organization relation, the quality of the relation increases as long as psychological contract is not violated and this relation prevents the negative attitudes of employee towards organization. And that increases the intention of staying of employees. The basis and the aim of this study are built on this understanding. In this study; the aim is to examine the effect of hotel employees' of perception of social exchange on perceived psychological contract violation, organizational cynicism dimensions and job quit intention; the effect of perceived psychological contract violation on organizational cynicism dimensions and job quit intention; the effect of organizational cynicism on job quit intention. To understand the interaction between these terms, literature has been reviewed. The study consists of four sections. The first section includes explanations about the research; the second section includes theoretical and conceptual framework on perception of social exchange, perceived psychological contract violation, organizational cynicism and job quit intention; in the third section the research findings are presented; in the fourth section, these findings are discussed, and suggestions are submitted. The research was conducted in five star hotels in Bodrum/Muğla. The data is obtained by survey technique and data obtained are analyzed by using Kruskal Wallis, Correlation and Regression. It is found that social exchange effects psychological contract violation, cognitive, affective and job quit intention negatively; psychological contract violation effects cognitive, affective and behavioral cynicism and job quit intention positively; cognitive, affective and behavioral cynicism effects job quit intention positively.