Sıcak stresinin koçlarda in-vitro spermatolojik parametreler üzerine etkisi

Abstract

Çevresel veya suni olarak uyarılmış sıcak stresinin üreme üzerine etkileri insan, fare, tavşan, boğa ve koç gibi farklı türlerde çalışılmıştır. Fakat sıcak stresinin koç spermatozoonları üzerine etkileriyle ilgili çalışmaların sayısı yetersizdir. Aynı zamanda bu çalışmalarda sıcak stresinin koçlarda bazı temel spermatolojik parametreler üzerine etkisi incelenmiştir. Bu çalışma, çevresel sıcak stresinin koç spermatozoonları üzerine etkisini geniş bir perspektif içerisinde ortaya koymak amacıyla tasarlanmıştır. Spermalar (n=72) altı baş olgun koçtan elektro-ejakülator yardımı ile aylık olarak yıl boyunca alınmıştır. Yılın en sıcak altı ayına (Mayıs-Ekim) ait spermalar (n=36) sıcak stresi dönemi, yılın diğer altı ayına (Kasım-Nisan) ait spermalar (n=36) ise kontrol dönemi olarak kabul edilmiştir. Bu gruplandırma ile aşım sezonu da her iki döneme eşit biçimde paylaştırılmıştır. Sıcak stresi ve kontrol dönemine ait sperma örnekleri hacim, yoğunluk, motilite, ölü-canlı spermatozoon oranı, anormal spermatozoon oranı, spermatozoon plazma membran ve DNA bütünlüğü, akrozom reaksiyonu geçirmiş spermatozoon oranları gibi spermatolojik parametreler yönünden karşılaştırılmıştır. Sıcak stresi spermatozoon yoğunluğunu, motilitesini ve spermatozoon plazma membran bütünlüğünü düşürmüştür (P<0,05). Aynı zamanda, ölü ve anormal spermatozoon oranlarını arttırmıştır (P<0,05). Sonuç olarak, çevresel sıcak stresi koçlarda yoğunluk, motilite, spermatozoon plazma membran bütünlüğü, canlı ve morfolojik olarak normal spermatozoon oranları gibi bazı spermatolojik parametreleri olumsuz şekilde etkilemiştir.

Effect of environmental or artificially induced heat stress on reproduction have been studied in different species such as human, mouse, rabbit, bull and ram. However, the number of studies related to the effect of heat stress on ram spermatozoa was not adequate. Also most of these studies have evaluated the effect of heat stress on basic sperm parameters in rams. This study was designed to evaluate the effects of environmental heat stress on ram spermatozoa in a wider perspective. Semen (n=72) was collected from six mature rams monthly by electro-ejaculator throughout a year. Ejaculates (n=36), which were collected between May and October, were regarded as heat stressed samples and the ejaculates (n=36), which were collected in the remaining six months from November to April, were regarded as the control samples. This way of classification also provided an equal distribution of the breeding season between heat stress and control periods. Sperm samples which represent control and heat stress periods were compared for different sperm parameters such as semen volume, concentration, motility, live-dead sperm rate, abnormal sperm rate, plasma membrane and DNA integrity and percentage of acrosome reacted sperms. Heat stress decreased concentration, motility and plasma membrane integrity of sperm cells (P<0.05) along with an increase in the percentage of dead and abnormal sperm rates in rams (P<0.05). In conclusion, environmental heat stress can affect detrimentally some sperm parameters such as concentration, motility, plasma membrane integrity of spermatozoa, along with the percentage of morphologically normal and live sperm rate in rams.