Demokrasi eğitiminin önemli boyutlarından biri çocuk haklarıdır. Bu çalışmada, Van ilinde sınıf öğretmenlerin
görüşlerine göre ilköğretim 1.kademe öğrencilerinin çocuk haklarını kullanma düzeyi, çocuk haklarının
gerçekleşmesi ve ihlali bağlamında ele alınmıştır. Nitel çalışma yönteminin kullanıldığı çalışmada, Van merkez
belediye sınırları içinde yer alan ilköğretim kurumlarında çalışan sınıf öğretmenleriyle görüşme yapılmıştır.
Okullar sosyo-ekonomik durumlarına göre üst-orta ve alt olmak üzere üçe ayrılmış, her düzeyden 8’er
öğretmen alınmıştır (3x8= 24). Öğretmenlere, Çocuk Hakları Sözleşmesinde yer alan yaşama, gelişme,
korunma ve katılma hakları alt sorulara ayrılarak, öğrencilerin bu haklardan ne düzeyde yararlanabildikleri,
gerçekleşme ve ihlal durumları ile birlikte sorulmuştur. Elde edilen veriler nitel çalışma aşamalarına göre içerik
analizine tabi tutulmuş, bulgular yorumlanmıştır. Tartışma bölümünde, araştırma ile ilgili dört boyut üzerinde
durulmuştur. Buna göre; Öğretmenlerin tamamına yakını öğrencilerinin yaşama haklarının uygun standartlarda
olmadığı görüşündedir. Öğretmenlere göre, ilköğretimin zorunlu olmasından dolayı öğrencilerin eğitim
haklarını genel olarak kullanmakta olduğunu düşünmekte, ancak bunda da uygulamada eksiklikler
bulunmaktadır. Öğretmenlerin tamamı, öğrencilerin korunma haklarının kullanımında yetersiz olduğu
görüşündedir. Katılım hakları konusunda öğretmenlerin tamamı öğrencilerin bu haklarını kullanmadıkları ya
da çok sınırlı kullanabildikleri görüşündedir. Öğretmenlerin tamamına yakını depremden dolayı öğrencilerin
haklarını kullanmada olumsuz etkilendiklerini belirtmişlerdir.
Children’s rights are identified as a key theme in education for democracy. The aim ofthis study is to argue
the exercise and violation of children’s rights among primary schoolstudents in Van according to classroom
teachers’ opinions. As a qualitative study, thisresearch was carried out through interviews with primary school
teachers working in the citycentre of Van province, eastern part of Turkey. Schools were divided into three
groups ashigh, middle and low according to their socioeconomic status and each level consists ofteachers
(3x8=24). During these interviews, teachers were asked whether students exercisetheir rights (subtitled as
survival, development, protection and participation in Convention onthe Rights of the Child). The data were
examined using content analysis method beforediscussion of findings. Discussion process is based on four
mainly sections; almost of allteachers agree that students don’t have right to an adequate standard of living.
Due tocompulsory education, teachers think that right of education is generally exercised by studentsdespite
difficulties in practice. Furthermore, all participants agree that students are not able touse their right of
protection. According to them, students are hardly given the chance of useright to participation. Finally it’s
remarked nearly by all of them that students are sufferingfrom the violation of their rights after the
earthquake that hit the Van city.
