Özet:
Bu arastırma, Aydın ekolojik kosullarında farklı ekim zamanı ve sıra aralığının çemenin bazı morfolojik ve agronomik özelliklere etkisini belirlemek amacıyla gerçeklestirilmistir. Deneme 2005-2006 ve 2006-2007 yıllarında Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, uygulama çiftliğinin Tarla Bitkileri Bölümü deneme arazisinde bölünmüs parseller deneme desenine göre 4 tekrarlamalı olarak yürütülmüstür. Arastırmada 7 farklı ekim zamanı (15 Ekim, 15 Kasım, 15 Aralık, 15 Ocak, 15 Subat, 15 Mart ve 15 Nisan) ve farklı sıra arası (20 cm, 40 cm, 60 cm) denenmistir. Arastırmada, çıkıs süresi, bitki boyu, bitkide dal sayısı, ilk bakla yüksekliği, bakla uzunluğu, bitki basına bakla sayısı, baklada tohum sayısı, bitki basına tohum verimi, tohum verimi, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, müsilaj oranı, sabit yağ oranı ve sabit yağ verimi özellikleri incelenmistir. Çalısma da, farklı ekim zamanlarının incelenen tüm özellikler üzerine önemli etkisi olduğu saptanmıstır. Çemen bitkisinde en yüksek tohum veriminin (1.yılda 355.0 kg/da, 2.yılda ise 366.0 kg/da) ve sabit yağ oranının (1.yılda %17.5, 2.yılda ise %15.6) 15 Kasım tarihli ekim zamanı ve 60 cm sıra arası kombinasyonundan elde edildiği bulunmustur. Bu arastırmanın sonucunda; Aydın ekolojik kosulları için çemen bitkisinin (Trigonella foenum-graecum L.) her iki deneme yılına da en uygun ekim zamanının 15 Kasım tarihi ve sıra arasının da 60 cm olduğu belirlenmistir.
