Ticari bankalarda risk yönetimi ve Monte Carlo VaR simülasyon yöntemiyle portföy riskinin hesaplanması

Abstract

Finansal risk belli başlı risk faktörlerinde önceden tahmin edilemeyen değişimlerden kaynaklanan kayıp olasılığıdır. Bu çalışmada, Basel Sermaye Uzlaşısı kapsamında, finansal risk çeşitlerinden biri olan ve piyasa fiyat, ya da oranlarındaki beklenmedik değişimlerden kaynaklanan kayıp olarak tanımlanan piyasa riski ölçümü ile ilgilenilmiştir. Finansal kurumlar için sermaye gereksinimine, son yıllarda meydana gelen çok büyük malû skandallar yanında hükûmetlerin, rekabet ortamında, piyasa mekanizmasını ve oyuncuları kendi haline bırakmasından kaynaklanan çeşitli piyasa başarısızlıklarının neden olduğu görülmüştür. Finans endüstrisinin en önemli oyuncuları olarak ticarû bankalar, hesaplarında oldukça yüklü miktarda pazarlanabilir finansal varlık bulundurmaları sebebiyle büyük kayıplara meğillidirler. Bu bakımdan, bankacılıkta sermaye, büyük kayıpları karşılayarak ödeme aczine düşmemek için bir tampon görevi görür. Risk, getiri ve sermaye dengesinin ortasında ise, 2005 yılında son şeklini alan ve 2009 yılından itibaren ülkemizde de yürürlüğe girecek olana Yeni Basel Sermaye Uzlaşısı yer almaktadır. Buna göre, bankaların piyasa riskine dayalı sermaye gereksinimlerini hesaplamada kendi içsel VaR modellerini kullanabilmelerine olanak sağlanmıştır. Bu çalışmada, ticarû bir bankanın 2001-2003 tarihleri arasındaki döviz pozisyonunun Monte Carlo Simülasyon Yöntemi kullanılarak 2000 rassal senaryo üretmek suretiyle, riske maruz değeri hesaplanmıştır. Ardından, elde edilen sonuçlar hesaplanan diğer içsel yöntem sonuçlarıyla karşılaştırılmış ve model performansı geriye dönük olarak test edilmiştir. Elde edilen bulguların, varolan ilgili yazınla tutarlı olduğu gözlemlenmiştir. Financial risk is the prospect of financial loss due to unforeseen changes in underlying risk factors. In this study we are concerned with the measurement of one particular form of financial risk-namely, market risk, or the risk of loss arising from unexpected changes in market prices or rates in the context of Basel Capital Accord. Regulatory requirements for financial institutions have been a major focus of interest in the 1980s and 1990s, not least because of some rather spectacular financial scandals which have occurred. The reasons for regulatory control arise from different types of market failure. The presumption here being that in a general competitive environment governments ought to leave the market mechanism to reward and penalize the normal risk taking activities of participants in the market. Predominantly, commercial banks as the most important participants in the financial industry hold large positions in marketable assets and are therefore prone to big losses. Prudential considerations imply that ?capital? should be held as a buffer against potential losses, otherwise the banks may become insolvent. The New Basel Capital Accord finalized in 2005, which will be applied from 2009 in Turkey, lie in the midst of the risk, return and capital equilibrium. A significant component of proposed capital adequacy arrangements is the opportunity for banks to use their internal VaR models. This empirical research study attempts to measure market risk of a bank?s FX portfolio for a period 2001-2003 by using Monte Carlo Simulation which is applied for 2000 times. Subsequently, the computational results are compared to the other methods? figures computed and checked the accuracy of forecasts of portfolio VaR by back- testing. Findings are consistent with much of the existing literature on market risk measurement.