ÖZET
Bu çalışmada, Büyük Menderes Havzasında, Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından işletilen sekiz istasyonda,
1970'li yıllardan 2011 yılına kadar olan dönem içinde, ortalama, minimum ve maksimum sıcaklıkların, aylık,
mevsimlik ve yıllık ortalamalarının zamansal değişimlerinin iklim değişikliği bağlamında incelenmesi
amaçlanmıştır. Serilerdeki eğilimlerin önem düzeyi Mann-Kendall testi, eğilimlerin büyüklükleri ise Sen'in eğim
testi yöntemleri kullanılarak saptanmıştır. Seri korelasyon katsayısı %5 düzeyinde önemli olan ve yüksek
varyasyon katsayısı içeren serilere TFPW (Trend-Free Prewhitening) süreci uygulanmıştır. İstasyonların büyük
çoğunluğunda yıllık ortalama, yıllık ortalama maksimum ve yıllık ortalama minimum sıcaklıklarda istatistiksel
olarak önemli artışlar görülmüştür. En yüksek artışların, yıllık ortalama maksimum sıcaklıklarda Yatağan'da
0.062 °C/yıl, yıllık ortalama minimum ile yıllık ortalama sıcaklıklarda ise Denizli'de sırasıyla 0.067 °C/yıl ve
0.050 °C/yıl olduğu belirlenmiştir. Yaz mevsimi ve dolayısıyla yaz ayları sıcaklık artışlarının %5 düzeyinde
önemli olduğu ve artış miktarlarının en yüksek olduğu dönemlerdir. Diğer aylar ve mevsimlerde çok büyük
çoğunlukla önemsiz artış veya azalışlar saptanmıştır. Her üç parametrenin de yıllık ortalamalarındaki artan
yöndeki eğilimlerin en büyük sorumlusunun yaz aylarındaki artışlar olduğu görülmüştür.
In this study, considering climate change phenomenon, it is aimed to investigate temporal trends of monthly,
seasonal and annual averages of mean, maximum and minimum temperatures from 1970s to 2011 at eight
stations in Büyük Menderes Basin, operated by State Meteorological Service of Turkey. Statistical significance of
trends were assessed by non-parametric Mann-Kendall test and magnitudes of trends were quantifed by Sen's
Slope Estimator. Series having significant serial correlation at %5 level and high coefficient of variation were
applied Trend-Free Prewhitening procedure.
The results showed that mean annual, mean annul maximum and mean annul minimum temperatures experienced
statistically significant increasing trends at most of the stations. The highest trends for mean annual maximum,
mean annual minimum and mean annual temperatures were 0.062 °C/year at Yatağan, 0.067 °C/year and 0.050
°C/year at Denizli, respectively. Summer season and summer months were the periods which had statistically
significant increasing trends and the highest trend magnitudes. Other seasons and months had non-significant
trends, either increasing or decreasing. It seemed that increasing trends in annual averages can be attributed to the
increases in summer months.
