Atatürk ve Kürtler

Abstract

Makalenin yazarı Andrew James MANGO, İngiliz-Rus kökenli olup, 1926’da İstanbul’da doğdu. Uzun yıllar boyunca Londra Üniversitesinde çalışmalarını sürdüren Mango, 1999 yılında Türk okuru tarafından yakından tanınmasını sağlayan “Atatürk- Modern Türkiye’nin Kurucusu kitabını çıkardı. Mango daha önce, BBC’nin Türkçe yayınlar bölümünde yöneticilik ve İngiltere’nin Ankara Büyükelçiliği’nde basın danışmanlığı yaptı. 1986 yılında emekliye ayrıldıktan sonra bütün çalışmalarını Türkiye ile ilgili konularda araştırmalara ayırdı. Sık sık Türkiye’yi ziyaret eden Mango, geçtiğimiz günlerde (6 Temmuz 2014) hayatını kaybetti. 1999 yılında Middle Eastern Studies adlı İngilizce derginin 35. sayısında yayımladığı “Atatürk ve Kürtler” başlıklı bu makalesinde, Mustafa Kemal’in Bağımsızlık Savaşı yıllarında Türkiye’nin Müslüman nüfusunun çok-etnikli niteliğine bakış açısını ve yaşanan gelişmeleri ayrıntılı şekilde incelemiştir. Ona göre Mustafa Kemal, Bağımsızlık Savaşı yıllarında Türkiye’nin Müslüman nüfusunun çok- etnikli niteliğini kabul ederken, aralarındaki kardeşliği de vurgulamıştır. Ayrıca yerel yönetimlerde etnik özelliklerin gözetileceğinin vaat edilmesine rağmen, 1923’ten sonra bu fikrin Türk siyasi gündeminin dışında bırakıldığından bahsedilmiştir. Bunun nedeni modern ulus devleti kurma gerekliliğinin ön plana çıkmasıdır. Bunun dışında makalede değinilen diğer önemli husus, Haziran 1934’te kabul edilen İskan Kanunu’dur. Britonların, Oksitanların, Savoyardlarıın, Flemenklerin Fransız kültürü içinde temsil edildiği Fransa örnek alınarak kabul edilen bu kanun ile, Türkiye yurttaşlarının hepsinin Türk kültürü içinde temsili uygun görülmüştür. Yine ayrıca bu hususta Tanzimat dönemi “hürriyet şairi” Namık Kemal’in yazdıklarından da örnekler sunulmuştur. Mango makalesinin bitiminde ise, bugün Güneş Dil Teorisi gibi Türk Tarih Tezi’nin de terkedildiğinden ve Türkiye halkının etnik kökenlerinin açıkça tartışıldığından söz etmiştir. Ona göre, “mozaik” sözcüğü, ülkenin etnik yapısını açıklamakta kullanılan bir klişe haline gelmiştir. Dolayısıyla, Mustafa Kemal’in Bağımsızlık Savaşı sırasındaki söylemlerine ve fikirlerine geri dönülmüştür.

The author of the article, Andrew James Alexander Mango, origin of a British-Russian, was born in Istanbul in 1926. Continuing his studies at the University of London for many years, Mango released his book “Ataturk- The Biography of the Founder of Modern Turkey” in 1999, which provided him to be recognized closely by Turkish readers. Mango was previously an executive at the BBC's Turkish section of publications and a press adviser in the British Embassy in Ankara. After being retired in 1986, he devoted all his studies to research on issues related to Turkey. Mango, who frequently visited Turkey, recently died (July 6, 2014). In his this article named “Ataturk and Kurds”, which was published in the 35th issue of the English magazine named Middle Eastern Studies, he examined Mustafa Kemal’s perspective on Turkey's multi-ethnic nature of the Muslim population during the War of İndependence and the developments experienced, in detail. According to him, while recognizing the multi-ethnic nature of Turkey's Muslim population during the War of Independence, Mustafa Kemal also emphasized the brotherhood between them. In addition to this, although ethnic characteristics in local governments were promised to be protected, it was mentioned that the idea was dropped out of Turkish political agenda after 1923. This was because of necessity to create a modern nation state to come into prominence. Apart from that, another important issue addressed in the article was the Law of Settlement which was adopted in June 1934. With this law, modelled from France, where Bretons, Occitanians, Savoyards, Flemings, etc. had all been represented in French culture, presentation of all Turkey's citizens in Turkish culture was deemed suitable. Still further, in this respect, examples were also presented in the writings of Tanzimat reforms era "liberty poet” Namık Kemal. At the end of the article, Mango mentioned that, today the Turkish Historical Thesis has been dropped together with the Sun Theory of Language and ethnic roots of the people of Turkey are openly discussed. According to him, the word ‘mosaic’ has become a cliché in describing the country’s ethnic picture. Hence, it was reverted to the rhetoric and ideas of Mustafa Kemal during the War of Independence.