Özet:
Manisa ilinin 11 ilçesinde 2003 yılında yapılan çalışmada yuvarlak
çekirdeksiz üzüm çeşidindeki, Thysanoptera takımına bağlı türler belirlenmiş, 2004
ve 2006 yılları arasında ise türlerin en yoğun olduğu Alaşehir ilçesindeki 2 bakımlı, 2
bakımsız bağda önemli türlerin popülasyon değişimleri, doğal düşmanları, zarar
oranı, yumurta bırakma ve kışlama yerleri ile Rubiothrips vitis (Priesner)’in
laboratuvar koşullarında biyolojisi incelenmiştir.
Manisa ilinin 11 ilçesinde (Merkez, Ahmetli, Akhisar, Alaşehir, Demirci,
Gölmarmara, Kırkağaç, Salihli, Sarıgöl, Saruhanlı, Turgutlu) Thysanoptera takımına
bağlı Aeolothripidae, Thripidae ve Phlaeothripidae familyalarından 31 tür
saptanmıştır. Fitofag türlerden en yoğun sırasıyla, R. vitis, Thrips tabaci Lindeman,
Drepanothrips reuteri Uzel, Frankliniella occidentalis (Pergande), Mycterothrips
albidicornis (Knechtel), M. tschirkunae (Jachontov), Haplothrips aculeatus
Fabricius, H. globiceps (Bagnall) ve H. reuteri Uzel ile predatör türlerden
Scolothrips longicornis Priesner, Aeolothrips collaris Priesner ve A. intermedius
Bagnall belirlenmiştir.
Thripslerin bağ alanlarında gözlerdeki yaprakçıkların açılması ve
sürgünlerin uzamaya başlamasıyla birlikte görüldüğü, yapraklar dökülünceye kadar
bağ alanlarında kaldıkları saptanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre Ahmetli, Alaşehir
ve Merkez ilçeleri en bulaşık ilçeler olarak belirlenmiştir. Göz ve çiçeklerde en
iv
baskın tür R. vitis, sürgün ve yapraklarda T. tabaci olarak belirlenmiştir. R. vitis’in
özellikle gözlerin uyanmaya başladığı dönemde zararlı olduğu belirlenmiştir.
Alaşehir ilçesinde, 2004 yılında dört bağda thrips türlerinin popülasyon
değişimi incelenmiştir. Aylara göre en yüksek popülasyon yoğunluğu R. vitis ‘de
nisan, mayıs ve haziran, F. occidentalis ile Mycterothrips albidicornis (Knechtel) +
M. tschirkunae (Jachontov) ‘de temmuz ve ağustos, M. albidicornis + M. tschirkunae
‘de ekim ve kasım, Tenothrips frici (Uzel)’ de eylül aylarında saptanmıştır. Ayrıca,
2005 yılında yine R. vitis nisan ve mayıs aylarında baskın tür olarak belirlenmiştir.
M. albidicornis + M. tschirkunae haziran ayından yıl sonuna kadar yoğun olarak
görülmüştür.
Sürgünlerde thripslerin yaptığı zararın oranı 2005 ve 2006 yıllarında
bakımlı bağlarda sırasıyla %97, %82, bakımsız bağlarda %84; olarak belirlenmiştir.
Meyvelerdeki zarar oranı ise %0.05, %0.2, bakımsız bağlarda %0.08, %0.4 olarak
belirlenmiştir.
Bağ alanlarından thrips predatörü olarak Orius laevigatus (Fieb), O.
pallidicornis (Reut.) ve O. niger (W.) (Heteroptera: Anthocoridae), Aeolothrips
intermedius Bagnall ve A. collaris (Thysanoptera: Aeolothripidae) türleri
saptanmıştır.
Thripslerin yumurta bırakmak için sırasıyla, bitkinin tomurcuk ve
çiçeklenme dönemindeki salkımlarını, uçtan ilk 4 yaprağı ve 5. ve 6. yaprakları tercih
ettikleri görülmüştür. Thripslerin kışı yabancıotlar, kavlamış asma kabukları, toprak
ve yere dökülen yapraklar arasında ergin olarak geçirdiği saptanmıştır.
R. vitis’in embriyo gelişme süresi 5.5 ± 0.3 (4 - 9), larva 5.4 ± 0.4 (3-8),
prepupa 1.4 ± 0. 11 (1-2) ve pupa 2.3 ± 0.14 (1-3), preovipozisyon 1.7 ± 0.15 (2-3),
ovipozisyon 16.9 ± 1.17 (10-28) ve postovipozisyon süresinin 5.8 ± 0.32 (5-11) gün
olduğu belirlenmiştir. R. vitis dişisi ortalama 12.45 ± 0.81 (9-20) adet yumurta
bırakmış, dişi ömrü 22.4 ± 1.92 (9-41), erkek ömrü ise 13.15 ± 1.19 ( 6-21) gün
olarak belirlenmiştir.