Büyük Menderes nehri ile sulanan Aydın bölgesindeki toprakların genotoksisitesinin allium test sistemi ile belirlenmesi

Abstract

Günümüzün en önemli sorunlarından biri çevre kirliliğidir. Ülkemizin önemli tarım alanlarından biri olan Büyük Menderes Havzasındaki çevre kirliliği önemli boyutlara ulaşmıştır. Büyük Menderes Havzasını sulayan Büyük Menderes Nehri ve çevresindeki topraklar çeşitli kaynaklar tarafından kirletilmektedir. Bu çalışmada Büyük Menderes Havzasının Aydın bölgesinde üç farklı bölgeden iki farklı ayda (Eylül 2006, Mart 2007) alınan toprak örneklerinin genotoksisitesi Allium test ile araştırılmıştır. Büyük Menderes Nehri ve Çine Çayının sularıyla sulanan topraklardan; Büyük Menderes Köprüsü (Muğla Yolu üzeri), Çine Çayı ve Koçarlı Köprüsü yanındaki tarlalardan Eylül ve Mart aylarında toprak örnekleri alınmıştır. Bu örnekler sulandırılarak %25, %50 ve %100'lük konsantrasyonlar hazırlanmış ve soğanlar (Allium cepa L.) bu sularda köklendirilmiştir. Yapılan incelemeler sonunda Eylül ve Mart ayları Çine %25'lik dozlar dışındaki tüm dozlarda kontrole göre mitotik indeksteki düşüş istatistiki olarak önemli çıkmıştır. Çalışmamızda iki farklı ayda üç farklı bölgeden alınan toprak örnekleri Allium cepa L. (soğan) kök ucu hücrelerinde anafaz köprüsü, fragment, kromozom yapışması ve yanlış kutuplaşma gibi yapısal kromozom anormalliklerine yol açmıştır. Toplam kromozom aberasyonları bakımından Eylül ayı Menderes %25, Koçarlı %25, Koçarlı %50 ve Mart ayı Çine %25, Menderes %25, Koçarlı %25, Koçarlı %50 dozları dışındaki tüm dozlarda farkın kontrole göre önemli olduğu belirlenmiştir. Nowadays one of the most important problems is environmental pollution. Environmental pollution in Büyük Menderes River-basin which is one of the agricultural field in our country has reached important dimensions. Büyük Menderes River which waters Büyük Menderes river-basin and fields around it are contaminated by various sources. In this study the genotoxicity of soil samples taken from three different regions in two different months (September 2006, Martch 2007) in Aydın region of Büyük Menderes River-basin has been searched with Allium test. Soil samples have been taken from the lands watered by Büyük Menderes River and Çine Stream; the fields near Büyük Menderes Bridge (In Muğla mainway), Çine Stream and Koçarlı Bridge in September and March. 25%, 50% and 100% concentrations have been prepared diluting this samples and onions (Allium cepa L.) have been rooted. At the end of the studies the fall in mitotic index has been found important statistically according to the control in all the doses except 25% Çine doses in September and March. In the study soil samples taken from three different regions in two different months caused structural chromosomal aberrations such as anaphase bridge, fragment, stickiness and wrong polarization in Allium cepa L. (onion) root tip cells. It has been emphasized that the difference in all the doses except 25% Menderes, 25% Koçarlı, 50% Koçarlı doses in September and 25% Çine, 25% Menderes, 25% Koçarlı, 50%Koçarlı doses in March is important according to the control in total chromosomal aberrations.