Dichlorvos'un (DDVP) Allium cepa L. kök ucu meristem hücrelerinde mitoz bölünme ve kromozomlar üzerine etkileri

Abstract

Ülkemizin önemli tarım alanlarından biri olan Büyük Menderes Havzası'nda bulunan Aydın ili yoğun tarımsal faaliyetlerin olduğu bir bölgedir. Ege Bölgesi'nde ve Aydın'da kullanılan pestisit miktarı Türkiye ortalamasının üzerindedir. Bu bölgelerde kullanılan pestisitlerden biri de insektisit olarak kullanılan Dichlorvos (DDVP)'dur. Araştırmamızda DDVP'nin genotoksik aktivitelerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Genotoksik etkinin belirlenmesinde bir bitkisel test sistemi olan Allium test kullanılmıştır. Çalışmamızda DDVP'nin Allium cepa L.'da kök uzunluğu, kök sayısı, mitoz bölünme ve kromozomlar üzerine olan etkileri araştırılmıştır. DDVP'nin 2 ml/L, 4 ml/L, 6 ml/L dozları 12 saat, 24 saat ve 48 saat olmak üzere 3 farklı süre ile Allium cepa bitkisinin köklerine uygulanmıştır. Uygulamalar sonucu her yumrudaki kökler sayılmış ve kök uzunlukları ölçülmüştür. Yapılan değerlendirmeler sonucunda kontrol gruplarına göre uygulama gruplarının kök sayısının süreye bağlı olarak azalma gösterdiği görülmüştür. Uygulama gruplarının kök uzunlukları kontrol grupları ile karşılaştırıldıklarında uzunluğun genellikle doz ve süreye bağlı olarak azalma gösterdiği belirlenmiştir. Mikroskobik gözlemler sonucu elde edilen veriler çizelgelere aktarılmış ve SPSS 12.0 programında yapılan istatistiksel analizler ile sonuçlar değerlendirilmiştir. Elde edilen verilere göre DDVP'nin Allium cepa bitkisinin köklerinde mitotik indeksi azalttığı saptanmıştır. Mitotik indeksin azalması süre artışına bağlı bir paralellik gösterirken doz artışına bağlı bir paralellik göstermemektedir. İnsektisitin Allium cepa bitkisinin köklerine uygulanması sonucu kromozomlarda hasarlar meydana gelmiştir. En fazla gözlenen kromozom hasarları yapışkanlık, yanlış kutuplaşma ve fragment oluşumudur. Bundan başka anafaz köprüsü ve mikronükleus oluşumları da görülmüştür. Aydın, located in Büyük Menderes Basin which is one of the important agricultural areas in our country, is actively used for agricultural purposes. Average usage of pesticide amount in Aydın and Eagean region is higher than Turkey average. One of the pesticide used is insecticide Dichlorvos (DDVP). In our research our aim is to determine the genotoxic activities of DDVP. Allium test, one of the plant test system, is used to determine genotoxic effects. In our study, effects of DDVP on Allium cepa root length, root number, mitosis and chromosomes are determined. Different doses of DDVP (2 ml/L, 4 ml/L, 6 ml/L) were applied to Allium cepa roots with three different application periods (12h, 24h and 48h). Roots of tubers were counted and root lengths were measured after applications. Our results show that root numbers of application groups are decreased correlated with application time. When root length of application groups with control group is compared, root length decrease is generally seems to be correlated with application dosage and time. The data of microscobical observations were put in tables and evaluated with statistical analysis using SPSS 12.0. DDVP is determined to have a decreasing effect on mitotic index of Allium cepa. Decrease of mitotic index is correlated with increase of application time but not correlated with increase in application dosage. Chromosome aberrations were occurred in Allium cepa roots, after application of insecticide. Most observed chromosome defects are stickiness, pole deviation and fragmentation. Anaphase bridges and micronuclei are also observed.