Fethiye müzesi’ndeki dioskurlar ve tanrıça tasvirli adak stellerinin ikonografik, epigrafik ve tipolojik özellikler

Abstract

Fethiye Müzesi’nde Dioskurlar atları üzerinde ortada yer alan bir Tanrıçaya yönelirken tasvir edilirler. Malzemelerin hepsi yerel kireçtaşından yapılmıştır. Dioskurlar, mitolojilerinden bilindiği kadarıyla sonradan tanrısal özellik kazanmışlardır. Genel olarak Dioskurlar kartal ve yılan sembolleriyle tasvir edilmişlerdir. Bu hayvanların Dioskurlar ile birlikte tasvir edilme nedenleri gökyüzü ve yeraltı ile bağlantılı olmalarından kaynaklanmaktadır. Dioskurların arasında yer alan Tanrıçanın kimliği tartışma konusu olmakla birlikte genellikle hilal motifi ile simgelenmesinden dolayı Artemis Ephesia veya Helena olabileceğine dair görüşler vardır. Dioskurlar ile birlikte tasvir edilen Tanrıça tasvirli adak stelleri, Telmessos çevresinden bulunmuş veya satın alma yoluyla müzeye getirilmişlerdir. Bu eserler, Anadolu’da özellikle Lykia, Kabalia, Pisidia bölgelerinde yaygın olarak görülür. Anadolu dışında Mezopotomya, Mısır, Yunanistan, Rusya ve Kuzey Afrika’ya kadar geniş bir alanda da görülmektedir. Fethiye Müzesi’ndeki eserler, MS 2-3. yüzyıllar içerisinde farklı tiplerde üretilmiş, Lykia, Kabalia, Pisidia bölgelerine has, yerel özellikler gösteren önemli bir kült grubunda değerlendirilir.

In Fethiye Museum, Dioscurs are depicted on their horses facing a Goddess in the middle. All the findings were made of local limestone. As far as known from their mitologies, Dioscurs got the feature of Goddess in the time. Generally Dioscurs are depicted with the symbols of eagle and snake. The reason why these animals are depicted with Dioscurs is that they are connected with the sky and undeground. Although the identity of the Goddess among the Diouscurs is disputable, since it is generally symbolized with New Moon there are opinions that it might be Artemis Ephesia or Helena. The votive stelae with Goddess design which are depicted with Dioscurs are either found around Telmessos or brought to the museum via purchase. These works are widely seen in Anatolia, especially in the regions of Lykia, Kabalia, Pisidia. Apart from Anatolia, these works are also seen widely in Mesopotamia, Egypt, Greece, Russia and North Africa. The works in the Museum of Fethiye were created in different types in 2nd-3rd centuries A.D. which are evaluated in a different cult group showing peculiar local features of the regions of Lykia, Kabalia and Pisidia.