AMAÇ: Araştirma 0-6 aylik bebeği olan annelerin emzirme durumlarini, anne sütünü artirmaya yönelik
geleneksel uygulamalarini ve etkileyen faktörleri belirlemek amaciyla yapilmiştir.
GEREÇ ve YÖNTEM: Araştirma, tanimlayici özelliktedir. Örneklemi, Kütahya ili belediye sinirlari içindeki
Merkez Sağlik Ocaklari'na kayitli, 0-6 aylik bebeği olan 216 anne oluşturmuştur. Veriler, araştirmacilar
tarafindan hazirlanan soru formu ile 01.07.2008-20.07.2008 tarihleri arasinda toplanmiştir. Soru formu,
annelerin evlerinde ziyaret edilmesi ve soru-cevap yöntemi ile doldurulmuştur. Veriler tanimlayici istatistikler,
Ki-kare, Fisher Kesin Ki-kare ve ANOVA ile değerlendirilmiştir.
BULGULAR: Örneklemin yaş ortalamasi 26.85±4.87 olup, %53.2'si ilkokul mezunu, %89.4'ü ev hanimi ve
%45.8'i düşük gelirlidir. Annelerin %77.8'i emzirme ve anne sütünü artirici uygulamalar/önlemler konusunda
herhangi bir eğitim almamiştir. Annelerin %72.7'si sütlerinin yeterli olduğunu düşünmektedir ve %65'i
bebeklerini ilk alti ay sadece anne sütüyle beslemişlerdir. Annelerin %19.9'u sütlerini artirmak için hiçbir
uygulama yapmazken, %80.1'i sütlerinin yetersiz olduğu düşüncesiyle anne sütünü artirmaya çalişmişlardir. Bu
amaçla modern (%9.2), geleneksel (%47.9) veya geleneksel+modern (%42.7) uygulamalari yapmişlardir. Büyük
bir bölümü beslenmesine önem vermiştir. Anneler en çok su (%62), süt (%24.1), tatli (%20.8), incir (%18.1),
soğan (%17.6), meyve-meyve suyu (%16.2), rezene çayi (%14.8) ve sebze-yeşilliğin (%13.9) sütlerini
arttirdiğina inanmaktadirlar. Annelerin yaşi, çalişma ve gelir durumu, yaşayan çocuk sayisi, bebeklerini besleme
şekli, sütlerinin yeterliliğine ilişkin düşünceleri ile emzirme ve anne sütünü artirici uygulamalar/önlemler
konusunda eğitim alma durumu anne sütünü artirmaya yönelik uygulamalarinda etkili bulunmuştur (p<0.05).
SONUÇ: Bulgular, annelerin anne sütünü artirmak için bazilari kendilerine ve bebeklerine zarar verebilecek
özellikte olan değişik yöntemleri uyguladiklarini, daha çok geleneksel uygulamalari yaptiklarini ve modern
uygulamalar konusunda eğitime gereksinimleri olduğunu göstermektedir.
OBJECTIVE: This study aimed to determine breastfeeding statues and practices of mothers to improve breast
milk production and affecting factors.
MATERIALS and METHODS: Sample of this descriptive study included 216 mothers in Kütahya , having 0-6
month(s) old infants and breastfed at least for a while. Data were collected via a questionnaire prepared by
researchers including 51 questions about mothers' socio-demographic characteristics, obstetric history, nursing
situations and traditional practices used to improve breast milk/breastfeeding between 07.01.2008-072.20.2008
by the face-to-face interviews at their homes. Descriptive statistics, chi-square, Fisher exact chi-square and
ANOVA were used for data analysis.
RESULTS: The age of mothers were in mean 26.85±4.87, 53.2% were completed primary school, 89.4% were
housewife and 45.8% had low income. 65.0% of mothers exclusively breastfed their babies for the first six
months. 72.7% of mothers thought there milk were enough and 77.8% were not informed about breastfeeding
issues. While 19.9% of mothers did nothing to increase their breast milk supply, over 80% of mothers tried to
increase their breast milk production while they perceived their milk as inadequate. For this reason they used
modern (9.2%), traditional (47.9%) or both modern and traditional practices (42.7%). A great part emphasized
nutritional applications. They believed mostly that water (62.0%), milk (24.1%), sweets (20.8%), fig (18.1%),
onion (17.6%), fruits-fruit juices (16.2%), fennel tea (14.8%) and vegetables (13.9%) increased their breast milk
supply. Milk-enhancing practices of mothers were affected by mothers' perceptions of milk-(in) sufficiency, age,
working statue, incomes, numbers of living children, pre-planned times for exclusively breastfeeding, infants'
age and information given about breastfeeding issues (p<0.05).
CONCLUSION: The findings suggest that mothers use various methods to enhance their breast milk supply
some of them may harm both mothers self and their infants, they mostly practice traditional methods and need
education about modern practices.
