Kamu hizmetlerinin sunumunda, merkezi yönetim ile birlikte yerel yönetimler
de görev almaktadır. Ancak hizmet sunumunda federal yapılı ülkelerde yerel
yönetimlere daha çok ağırlık verilmesine rağmen, üniter yapılı bir ülkede aynı durum
söz konusu olmamaktadır. Hizmet sunumu noktasındaki bu durum, gelir paylaşımı
açısından da geçerlidir. Federal yapılı ülkelerde yerel yönetimler gelir kaynaklarına
daha çok nüfuz etmektedir. Ancak son yıllarda üniter yapı içinde de yerel yönetimlerin
özellikle vergi geliri elde edebilmesi yönünde eğilimler vardır. Yerel yönetimlere
kanunun çizdiği belli sınırlar dâhilinde vergi oranlarını belirleme ve bazı vergi türlerini
toplama konusunda yetkiler verilebilir.
Buradan hareketle çalışmada üniter yapı olan Türkiye’deki yerel yönetimlerin
gelir kaynakları ele alınmıştır. Bu kapsamda il özel idaresi ve köylerden ziyade
belediyelerin gelir kaynakları incelenmiştir. Türkiye’deki yerel yönetimlerin, daha
doğrusu belediyelerin gelir yetersizliği içinde olduğu gerek istatistikî verilerden gerekse
Aydın İli belediyelerine yapılan anket çalışmasından görülmüştür. Gelir yapısı içinde
ise öz gelirlerin oldukça düşük seviyede kaldığı ve vergilendirme yetkisi olmadığı için
merkezi yönetime bağlı kalındığı dikkati çekmiştir. Bu sorunların aşılması amacıyla,
federal ve üniter yapılı ülke örnekleri üzerinde durularak, yerel yönetimlerin
vergilendirme yetkileri incelenmiş ve Türkiye uygulaması için alternatif vergi
politikaları ortaya konmuştur.
The local governments are also involved in the providing of public services
together with the central government. Although in the delivery of public services in
federal countries local governments are given more weight, same situation is not valid
for a unitary country. This situation which is valid in terms of public service delivery, is
also true in terms of revenue sharing. In federal-structural countries local governments
are more effective on income sources. However, in recent years, new tendency has
emerged that local governments within a unitary structure also obtain tax revenues. It
can be give authority to local governments about to determine tax rates within certain
limits which are ruled and to collect some type of taxes.
Hence in the study the revenue sources of local governments in Turkey as a
unitary structure are discussed. In this context, municipalities revenue sources were
examined rather than special provincial administrations and villages revenue sources.
The local governments or rather the municipalities in Turkey encounter inadequate
income which has been seen from both statistical data and the survey conducted to
municipalities in Aydın Province. It is noteworthy that self-incomes in the income
structure remain at very low levels and local authorities have to depend to the central
government because of lack of taxation powers. In order to overcome these problems,
local government taxation powers have been examined with emphasis on examples of
federal and unitary structured countries and alternative tax policies has been revealed
for Turkey application.
