Spinoza'da hakikat ve politika ilişkisi

Abstract

Felsefe tarihinde dile getirilen hakikat görüşleri genellikle onları dile getiren filozofların politika ve etik alanlarındaki görüşleri üzerinde belirleyici olmuştur. Dolayısıyla genelde filozof tarafından dile getirilen hakikat ile politika görüşü arasında birbiriyle uyumlu ve tutarlı bir ilişki söz konusudur. Bu ilişkinin tutarlılığının tarihteki önemli örneklerinden biri Platon olarak gösterilebilir. Platon, ortaya mutlak, evrensel ve aşkın bir hakikat görüşü atmıştır. Mutlak hakikat, politika alanında evrensel ve tek bir doğruluğu olan politik görüşlerin söz konusu olmasına neden olmuş ve ortaya hakikatin otoritesine dayanan bir yönetim biçimi çıkararak "ideal devlet"in ölçütlerini bu doğrultuda belirlemiştir. Dolayısıyla hakikat düşüncesi politika alanında ortaya bireysel farklılıkları yanlış sayan, tek tipçi, tahakkümcü bir devlet biçimini çıkartmıştır. Bu açıdan Spinoza felsefesine bakıldığında, Platon'a benzer mutlak bir hakikat görüşünün benimsendiğini görmemize rağmen politika alanında demokrasi, ifade ve düşünce özgürlüğünün savunulduğunu görmekteyiz. Mutlak, evrensel ve tekçi olan bir hakikat görüşünün nasıl olup da politika alanında farklılığa, bireysel yargıya, eşitlik düşüncesine ve hoşgörüye alan açtığı sorusu akıllarda bu iki alan arasında tutarsız bir ilişkinin var olduğu düşüncesini uyandırmaktadır. Ancak Spinoza'nın hakikat görüşü daha yakından incelendiğinde, bu hakikat anlayışının, her ne kadar evrensel ve mutlak olsa da içkinlik, conatus kavramı, parça-bütün, töz-modus ilişkisi bağlamlarında diğer mutlak hakikat görüşlerinden ayrıldığı görülecektir. Bu hakikat anlayışının, ayrıntılara inildikçe bahsettiğimiz özgürlükçü, çokluğu savunan ve eşitlikçi bir politika görüşüne zemin hazırladığı ve Spinoza'nın görüşleri doğrultusunda bu iki alan arasında son derece tutarlı bir ilişkinin var oluğu görülecektir.

he opinions expressed by philosophers on truth in the history of philosophy have been influential in the fields of politics and ethics, as a natural result of the fact that they're are also products of philosophy. Hence, there is a relationship which is compatible and consistent with the political opinion and the truth. This truth is generally expounded by philosophers. Plato can be shown as one of the most important examples in the history of the consistency of this relationship. Plato had put forward and defended his own theses of truth, which led to an absolute, universal and transcendental conception of truth. This absolute conception of truth has given rise to political views which made room only for a monotype and universal truth in politics. It has revealed kinds of governing mechanisms which are based upon the authority of truth, and, based on this point of view, it had set criteria for 'Ideal State's in this direction. Thus, the idea of truth has revealed a form of state, which miscounts individual differences in political sphere, and this form of state is monotypical and dominant. When considered from this point of view, the philosophy of Spinoza might be seen similar to the philosophy of Plato. This similarity is based on the conception of 'Absolute Truth' described so far. Although we see an adoption in the sense of 'Absolute Truth', which is similar to each other, we also see that there is a defense of freedom of thought and expression, and democracy in the political sphere. Spinozean idea of 'truth' which is absolute, universal and monistic at first sight, someway causes tolerance, the idea of equality, individual judgement, as well as a strong demand concerning respect for differences in the political sphere. So, it is subject to question, whether there is an inconsistent relationship between these two fields, exists the idea that arises. However, when Spinoza's idea of truth (the percept of the truth) is more closely examined-even though it is universal and absolute-it is seen that it differs from other ideas of absolute truth in the context of (Modus) substance-mode, part-whole, the conception/notion of Conatus, immanence. This sense of truth, when we more elaborate we see that it prepares the ground for an egaliterian and defending an opinion of multitude (multitudo), liberitarian policy, which we mentioned. In accordance with the idea of Spinoza, it will be seen that there is a consistent relationship between these two fields in the extreme.