Devletin temel görevi kendi vatandaşlarına en iyi kamusal hizmeti
vermektir. Devletin bu temel görevini ilgili idareler yürütmekte ve yine onlar
tarafından halka sunulmaktadır. İşte sunulan bu hizmet yerine getirilirken kimi
zaman vatandaşların şikâyetleri söz konusu olmaktadır. Vatandaşların devlet ile
olan sorunlarını çözecek birçok kurum olmasına rağmen yeterli sonuçlar
günümüzde hala elde edilememiştir.
Ombudsman denetimi de bireyler ile idareler arasındaki uyuşmazlıkları
çözmek için ilk kez İsveç’te kurulmuş olan bir tamamlayıcı denetim sistemidir.
Ombudsman, bireylerin şikâyetlerini dinleyen ve gerektiğinde soruşturma
başlatarak ilgili idareleri denetleyen bir denetim sistemidir. Bireyleri idarelerin
keyfi ve hak mahrumiyeti yaratan uygulamalarından koruyan ombudsman, verdiği
tavsiye kararlarıyla da adeta adalet savunucusu bir rol üstlenmektedir. Zaman
içerisinde sorun çözme konusunda gösterdiği başarılardan ötürü İskandinav
ülkelerinden başlayarak hızla yayılmıştır.
Ombudsmanın örgütsel ve işlevsel analizini gerçekleştirdiğimiz bu
çalışmanın ilk bölümünde kamu, denetim ve kamu denetçiliğinin gelişimi ve
türleri üzerinde durulmuştur. Çalışmamızın ikinci bölümünde ise ombudsmana
ilişkin literatür bilgisi verildikten sonra önemli altı ülkenin ombudsman kurumları
incelenmiştir. Çalışmamızın son bölümünde ise Türkiye’deki ombudsman
kurumuna neden ihtiyaç olduğu, ne gibi çalışmalar yapıldığı, örgütsel sisteminin
nasıl olduğu ve işlevsellik durumunun ne olduğu konularına yer verilmiştir.
The main task of the state is to provide the best public services to their
citizens. This essential task is carried out by state authorities concerned and served
to the public by them. Sometimes citizens' complaints are concerned while
fulfilling these services offered. Despite the fact that there are many state
institutions to solve the problem of citizens regarding the goverment, today
satisfactory results still have not been optained.
The Ombudsman audit is also a complementary control systems first
established in Sweden to resolve disputes between the administration and
individuals. The Ombudsman is an inspection system that listen the individuals’
complaints and check the relevant authorities by initiating the investigation when
needed. The Ombudsman that protect individuals from administrations’
applications that create arbitary deprivation of rights almost plays a justice
advocate role in its advised decisions. It is spread rapidly in time starting from the
Scandinavian countries due to successes in solving problems.
In the first part of this study that we performed an organizational and
functional analysis of Ombudsman, it is focused on the public, audit and the
development of public control and its types. In the second part of our study the
Ombudsman institutions of six important countries were examined after citing
works of literature about it. In the last part of our study the topic such as “why the
Ombudsman institution in Turkey is needed, what kind of work is done, how its
organizational system is and what its functional status is’’ are included.
