Türkiye'de döviz kuru ve dış ticaret ilişkisi: 1992 - 2013 Dönemi eşbütünleşme analizi

Abstract

Neredeyse tüm dünya ülke ekonomilerinin birbirlerine bağımlı hale geldiği günümüzde dış ticarete ilişkin akademik çalışmalar hızla devam etmektedir. Dolayısıyla dış ticaret teorileri ve politikaları da değişmeye ve gelişmeye devam etmektedir. Dış ticaretin öneminin hızla artmasıyla birlikte değerlendirilmesinde kullanılan kavramlar ve yöntemler de farklı hale gelmiştir. Bu sebeple ihracat ve ithalatın birimce ifade edilmesi ya da gelir cinsinden bilinmesi yetersiz kalmaktadır. Çalışmada Türkiye ekonomisinin dış ticaretinin incelenmesi amaçlanırken bu yetersizlik göz önüne alınmıştır. Bu bağlamda çalışmada ihracatın ithalatı karşılama oranı kavramı kullanılmıştır. Bu kavram, dış ticaret dengesi, ithalat ve ihracat kavramlarının hepsiyle ilgili bilgiyi barındırması nedeniyle önemlidir. Dış ticaretin kavramsal açıklamaları, dış ticaret verilerinin incelenmesi ve ampirik analizi bu çalışmanın bölümlerini oluşturmaktadır. Araştırmada 1992-2013 dönemi verileriyle, döviz kuru ve ihracatın ithalatı karşılama oranı değişkenleri arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Bu ilişki Johansen eşbütünleşme yöntemi ile test edilmiştir. Değişkenlerin durağanlıkları Augmented Dickey Fuller ve Phillips Perron yöntemleriyle analiz edilmiştir. Ekonometrik süreçlere uygun olarak yapılan eşbütünleşme testi sonucunda belirtilen değişkenler arasında bir eşbütünleşme ilişkisinin olduğu öngörülmüştür.

Nowadays economics of almost all countries of the World become dependent on each other, academic Works relating to foreign trade continue rapidly. On account of theories and policies of foreign trade go on to change and improve. Together with increasing the importance of foreign trade rapidly, concepts and methods using to evaluation of this become different. So to express as a unit or to be known in terms of income of import and export is inadequate. In the research , while examining foreign trade of Turkish economy is aimed, this insufficientness was taken into consideration. In this respect, the rate of export meeting to import was used in this work and it is very important because of including informations about all of the concepts that are import, export and balance of foreign trade. Conceptual explenetions of foreign trade, examination of data of foreign trade and empirical analysis are the parts of the work. In the research the relation between exchange rate and variables of rate of export meeting to import was analysed using the data of the term form 1992 to 2013. The ralation was tested with Johansen co-integration method. Stability of the variables are analysed by the ADF and PP methods. The consequence of co-integration testi which was made as appropriete to econometric progresses, it was conjectured that there is a co-integration relation between the given variables.