Meşrutiyet Hareketi, Osmanlıdan günümüze yalnızca parlamenter sistemin Anadolu
topraklarında doğuşunun göstergesi değil, siyasal, hukuksal ve düşünsel hayatımızın da en
önemli kaynaklarından biri olmuştur. 1908’de ikinci defa ilan edilen Meşrutiyet’in ortaya
çıkışı, ülke yönetimine getirdiği yenilikleri, yeni oluşturulan kanun tasarıları, bu kanun
tasarıları doğrultusunda yapılan uygulamalar, Erzurum İl’inin bu dönem içerisinde bulunduğu
siyasi, sosyal, ekonomik ve idari özellikleri, Erzurum’un Müslüman Mebuslarının meclis
içerisindeki faaliyetleri, müzakere edilen konular hakkında ki görüş ve uygulamaları, söz
aldıkları birleşimlerin açıklamaları ve değerlendirmeleri genel olarak çalışmamızın
çerçevesini çizmiştir.
Meşrutiyet dönemlerinin genel yapısı ve faaliyetleri, İkinci Meşrutiyet Dönemi
seçimleri ve meclisin genel özellikleri ile beraber yaptıkları faaliyetler, Erzurum’un sosyal,
siyasal, idari özellikleri ve Erzurum mebuslarının meclis tutanaklarındaki konuşmaları ve bu
konuşmaların değerlendirilmesi çalışmamızın esasını oluşturan üç ana konu olmuştur.
Constitutional monarchy movement is not just birth of parliamentary system in
Anatolia, at the same time it is one of the most important sources on our political, jural and
intellectual life. Occurance of Constitutional Monarchy that was declared second time in 1908
and novelties which Constitutional Monarchy brought to land management, new draft of law,
application that was done according to these drafts, political, social, economic and
administrative features of Erzurum, activities of Muslim Deputies of Erzurum, opinions and
implementations about topics that were discussed, explanations and evaluations of sessions
that deputies made speech usually have set our borders on this study.
General structure and activities of Constitutional monarchy period, Second
constitutional period elections, parliamentary activities with parliament’s general features,
social, political, administrative specialities of Erzurum and Erzurum Deputies’ speechs in
parliamentary minutes, assesment of these speeches are three main topics which forms the
basis of our study.
