Alabanda Apollon Isotimos Tapınağı

Abstract

Alabanda, Karia Bölgesinde yer alan önemli kentlerden biridir. Strabon tararından, Hellenistik Dönemde zenginliği ve akrepleri ile ünlü olduğundan bahsedilir. Kentin adı ilk olarak, İÖ. 197 yılında yapılan Makedonya Savaşında, Roma müttefikleri arasında geçmektedir. Anadolu'nun Seleukoslar egemenliğine girdiği sırada da Antiokheia ismini alır. Bu ardından, Makedonya Savaşı sonrasında İÖ.190 yılında yapılan Apameia Barışı ile Roma tararından Rhodos hakimiyetine geçer. Kentte ilk para basımı, İÖ. 198/7 yıllarında görülür. Bu durum, ismi Antiokheia olmadan hemen önce gerçekleşir. İÖ. 197-190 yıllan arasında paralar üzerinde Antikheia ismi görülürken, İÖ. 190 yıllarından sonra tekrar Alabanda ismi okunur. Rhodos Egemenliğinden İÖ. 167'de kurtularak, asyle hakkım elde eder. İÖ. 132 yılında başlayan Aristonikos ayaklanması sırasında kentin adı geçmez. İÖ. 81 'e tarihlenen, Lagina'da bulunmuş bir yazıtta Alabanda'ya verilen dokunulmazlık hakkından söz edilmektedir. Bu yazıt, Alabanda'nın İÖ. 1. yüzyılda özgür bir kent olduğunu kanıtlar. İÖ. 1. Yüzyılın ikinci yansında, Labienus'un baskılan sonucunda ortaya çıkan ayaklanmalarda, Mylasa'nın yarımda yer alır. Bu dönemin ardından, Roma İmparatorluğu yönetiminde, kentte Sebastheus ve Roma kültleri kurulur. Alabanda daha sonra Aphrodisias Psikoposluğuna bağlı bir merkez olur. Türk döneminden günümüze kadar da yerleşim günümüze kadar sürer. Hellenistik Dönemde önemli bir yere sahip Alabanda Apollon Isotimos Tapınağı plan ve mimari bezekleri yardımıyla tarihlenmeye çalışılmıştır. Tapınak pseudo dipteros planda ve 8x13 sütun sayısına sahiptir. Plan ve sütun ölçüsü ile Hermogenes geleneğinde bir yapı olduğu anlaşılmaktadır. Mimari özellikler açısından Lagina Hekate Tapınağı ile yakın benzerlikler gösterdiği dikkat çekmektedir. Bundan dolayı mimarlarının aynı olabileceği düşünülebilir. Sonuç olarak, iki tapınağın tarihinin bir birine yakın olması gerekmektedir. Dolayısıyla, Alabanda Apollon Tapınağı İÖ.100 civarına tarihlenir. Alabanda is one of the important city in Caria Region. It is explained which the city have got richness and a lot of scorpions, by Strabon. First of all, the name of the city seems in Macedonia War (197 B.C.) as ally of Roman Empire. The name of city is changed under dominance of the Seleukos that was under take Anatolia and Caria Region (197-190 B.C.). Beside of this period, Carian City and Alabanda is given to Dominance of Rhodos by Roman Empire, with Apameia Treaty in 190 B.C. after Macedonian War. The firts to mint of coins in the city, seems in 198-7 B.C., before it was changed the name of city. When it was recognized Antiokheia name on the coins, again Alabanda is seen on the coins after 190 B.C. Alabanda is haven right of asyle, that it was escaped from dominance of Rhodos. Name of the city is not heard in The Rebellion of Aristonikos. It was mentioned that Alabanda has taken right of immunity, has found on inscription in Lagina, it was dated in 81 B.C. This inscription is prooved Alabanda was a independant city. In the Roman Period, in second half of first century B.C., Carian City was rebellied to Labienus, also Alabanda and Mylasa were joined this rebellion. After this period, under the dominance of Roman Empire, Religion of Sebastheus and Goddess Roma was founded in Alabanda. The city is joined to Bishopric of Aphrodisias. And the setlement in Alabanda has been continiou from Turkish Period to present. Temple of Apollon Isotimos has got an important place, in Hellenistic Period. It was dated with characteristic of architectural and plan on the temple. The Temple is pseudo dipteros, and it have got 8x13 column order. The Temple is reflected tradition of Hermogenes with characteristic of plan and column order. Characteristic of architectural of, temple of Apollon is resembled to Temple of Hekate in Lagina. Because of this, we can think, architect was same in both of temples. And date of this temples must be nearly. Consequently, temple of Apollon Isotimos in Akbanda is dated about 100 B.C.