Talasemili ergenlerin umut düzeylerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma, talasemi majörlü ergenlerin umut düzeylerini ve umudun sosyodemografik değişkenlerle ilişkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini, pediatrik hematoloji polikliniğinde takip edilen, 12-18 yaş grubundaki talasemi majörlü ergenler ile Muğla'da iki ilköğretim ve ortaöğretim okulunda okuyan sağlıklı ergenler oluşturmuştur. Araştırma, Ege Üniversitesi Çocuk Hastanesi, Muğla Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, S.B. Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, S.B. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi, S.B. Aydın Devlet Hastanesi ve S.B. Denizli Devlet Hastanesi'nin Pediatrik Hematoloji polikliniğinde ve MEB Muğla 75.yıl İlköğretim Okulu'nun ikinci kademesinde ve Turgut Reis Anadolu Lisesi'nde yapılmıştır. Araştırma örneklemini olasılıksız örnekleme yöntemi ile seçilen, 12-18 yaş grubunda 112 talasemi majörlü ergen (vaka grubu) ve talasemi majörlü ergenlerin yaş ve cinsiyet özelliklerine göre eşleştirilen 12-18 yaş grubunda 121 sağlıklı ergen (kontrol grubu) oluşturmuştur. Araştırmanın verileri, Talasemi Majörlü Ergenler İçin Sosyodemografik Veri Formu, Sağlıklı Ergenler İçin Sosyodemografik Veri Formu ve Ergenler İçin Umutluluk Ölçeği ile toplanmıştır. Veriler, tanımlayıcı istatistikler, Student t-testi, Ki-kare testi, Mann Whitney U testi, Kruskal-Wallis testi, Varyans analizi ve regresyon analizi ile değerlendirilmiştir. Talasemi majörlü ergenlerin umutluluk ölçeği puan ortalaması sağlıklı ergenlerin umutluluk ölçeği puan ortalamaları arasındaki istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır (p>0,05). Talasemi majörlü ergenlerin; cinsiyet, yaş grupları, öğrenim durumları, aile tipi, kardeş sayısı, yaşadıkları yer, aile gelir durumu, anne-babaların yaş grupları, anne-babaların çalışma durumu ve annelerin öğrenim durumlarına göre umutluluk ölçeği puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark olmadığı belirlenmiştir (p>0,05). Çoklu regresyon analizi sonucu babalarının ilkokul/ortaokul mezunu olmasının, ergenlerin düşük umutluluk puanı ile ilişkili olduğu (p<0,05); annenin ilkokul/ortaokul mezunu olmasının, talasemi nedeniyle yakınını kaybetmiş olmasının ve iki haftada bir kan transfüzyonu uygulanmasının ergenlerin düşük umutluluk puanı ile ilişkili olmadığı saptanmıştır (p>0,05). Bu sonuçlara göre talasemi majörlü ergenlerin umut düzeylerini artırmaya yönelik Pediatri hemşireleri girişimler planlamalı ve umut düzeyleri ile ilişkili risk faktörlerinin belirlenmesi için sağlık profesyonellerinin farkındalığı artırılmalıdır.

This study was planned with the aim of determining hope levels and its relationship between socio-demographic variables of adolescents with thalassemia major. The universe of study, pediatric hematology outpatient clinics followed with thalassemia major adolescents 12-18 years age group and healthy adolescents both primary and secondary schools in Muğla City. This research was conducted at the following places: Ege University Childen's Hospital, Education and Research Hospital of children's health and surgery Dr. Behçet Uz, Tepecik Education and Research Hospital, Pediatric Hematology Clinics of Aydın and Denizli State Hospitals and in the second stage of Muğla 75th Anniversary Primary School and Turgut Reis Anatolian High School.The research sample consisted, 112 thalassemia major adolescents in 12-18 years age group selected with improbability sampling method (study group) and 121 healthy adolescents in 12-18 years age group (control group) matched with the thalassemic adolescents' age and gender. Research data were collected by socio-demographic questionnaire for Adolescents with thalassemia, and Hopefulness Scale for Adolescents. Data were evaluated by descriptive statistics, Student's t-test, Chi-square test, Mann-Whitney U test, Kruskal-Wallis test, variance and regression analysis. There were not statistically significant difference Hopefulness Scale for Adolescents scale mean scores between the adolescents with thalassemia and healthy adolescents (p>0.05). Statistically significant difference was determined between Hopefulness Scale for Adolescents scale mean scores and educational status, family type, number of siblings, place of residence, family income, parents' age, parents' employment status and the education level of mothers of adolescents with thalassemia major (p>0.05). According to multiple regression analysis; adolescents' fathers graduation level which elementary/ junior school was associated with lower Hopefulness Scale for Adolescents scale scores (p<0.05) and adolescents' mothers graduation level which elementary/ junior school, being lost a close because of thalassemia, having blood transfusion in two weeks range were not associated with lower Hopefulness Scale for Adolescents scale scores of adolescents (p<0.05). According to these results, nurses should plan interventions for increasing hope levels of adolescents with thalassemia major and awareness level of health care professionals should be increased about the identification of risk factors associated with hope levels.