Yapısal ve işlevsel açıdan Türkiye'de üniversite etik kurulları

Abstract

Etik, etik ilke ve davranışlar, etik yönetim, etik ihlaller, etik kurul ve komisyonlar ve buna benzer ifadeler günümüzde sıklıkla duyduğumuz ve yaşamın ayrılmaz bir parçası haline gelen kavramlardır. Etik davranış ilkeleri ile varılmak veya elde edilmek istenen temel amaç, devlette ve toplumda yolsuzluğu ve genel olarak yozlaşmayı önlemek ve dürüstlüğü hakim kılmak, şeffaf, adil, hesap verebilir bir toplum yaratmaktır. Bu bakımdan etik düşünmek, eylemlerde bulunurken etik ilke ve kurallar doğrultusunda karar verebilmek, son derece önemlidir. Üniversiteler eğitimlerle, bilimsel çalışmalarla ve uygulamalı alanlarda sunulan hizmetlerle toplumsal bir işlev görürler. Bu işlevlerin tümünde de etik son derece önemlidir. Önemli bir kamu hizmeti veren, aktif bilim yuvası olarak adlandırılan ve paydaşlarının çeşitliliği ile her anlamda etik davranışların önemli olduğu üniversitelerde etik kurul/komisyon vb oluşumlar mutlaka olmazsa olmazlar arasındadır. Bu gereklilikten hareketle, tezde Türkiye'de yer alan üniversitelerdeki üniversite etik kurullarının yapısal ve işlevsel durumlarının tespitine yönelik olarak, literatür taramaları, internet adresleri üzerinden yapılan araştırmalar, alan araştırması, ve mülakat yöntemleri kullanılarak, bir sonuca varılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

Ethic, ethic principles and behaviors, ethic management, ethic violations, ethic committees and councils and similar kind of terms are become a part of our everyday life. The main aim of principles of ethical behavior is to prevent corruption and general degeneration in state and society, and to create an honest, transparent, fair, and accountable society. In this respect, regarding ethic principles and thinking ethically in decision making process are very important. Universities has a social function due to their services in scientific works and applied sciences. Ethics is crucially important in all these functions. Ethic committees/commissions are must have of universities because they are called 'home of active science' and they have individuals coming from different part of society and therefore ethic behaviors are important in any case. Regarding these ideas, evaluation of the structural and functional condition of ethics is searched. These formations should be constructed in a good way of administrative mentality at state universities and private universities. Literature search, searches done by internet, field study, and interview techniques were used as a method, and the conclusion was made, then suggestions were given.