Asma fidanı işletmelerinin ekonomik analizi ve etkinliklerinin değerlendirilmesi: Manisa ili örneği

Abstract

Bağcılık sektörünün ihtiyaç duyduğu asma fidanı ihtiyacı sayıları pek de çok olmayan fidan üreticisi işletme tarafından karşılanmaktadır. Bağcılık konusunda köklü bir geçmişe sahip olan ve yoğun bir üzüm üretimin yapıldığı Manisa ilinde Türkiye’ de üretilen asma fidanlarının 2/3’ ü üretilmektedir. Bu çalışmada Manisa ili asma fidanı üretim işletmelerinin üretim maliyetleri hesaplanarak etkinlikleri belirlenmiştir. Manisa ilinde faaliyet gösteren 17 adet aşılı, 14 adet aşısız (yerli) fidan üreticisinden 2011-2012 üretim dönemine ait veriler toplanmıştır. Aşılı asma fidanı üreten işletmelerinin ortalamasına göre aşılı asma fidanı birim maliyeti 0,94 TL/adet, birim fidan geliri 2,73 TL/adet ve birim fidan net geliri 1,79 TL/adet olarak gerçekleşmiştir. Aşısız fidan üreten işletmelerin ortalamasına göre birim fidan maliyeti 0,41 TL/adet, birim fidan geliri 0,49 TL ve birim fidan net geliri 0,08 TL olarak belirlenmiştir. İşletmelerin etkinlikleri Veri Zarflama Analizi (VZA) ile belirlenmiştir. Analiz sonucunda, aşılı asma fidanı üreten işletmelerin Ölçeğe Sabit Getiri (ÖSG) ve Ölçeğe Değişken Getiri (ÖDG) yaklaşımları için ortalama teknik etkinlik değerleri, sırasıyla 0,830 ve 0,906 bulunmuştur. Bu değerler aşısız fidan üreten işletmeler için ise, sırasıyla 0,966 ve 0,980 olarak hesaplanmıştır. Bu sonuç da; ÖDG sınırının, ÖSG sınırından daha esnek olduğunu ve verileri daha sıkı zarfladığı teorisi ile tutarlı çıkmıştır. Ortalama bir aşılı asma fidanı işletmesinin, etkin bir işletme seviyesinde çalışabilmesi durumunda, girdilerde %9,4 oranında bir tasarruf sağlanabilecektir.

The grapevine nursery that is required by viticulture industry is provided by relatively a few nursery producers. Two thirds of total grapevine nursery production in Turkey is produced in Manisa region which has long-standing background on vine cultivation and produced a large scale grape production in that area. In this study, production costs of grapevine nursery farms in Manisa region were calculated and efficiencies of those farms were also determined. Data was obtained from 17 grapevine nursery farms that produced the nurseries with graft activated and also 14 farms that produced the nurseries without graft (native) in Manisa via the survey studies. According to the research study, the average cost, revenue and net revenue unit of per grapevine nursery with graft were calculated as 0.94 TL, 2.73 TL and 1.79 TL, respectively. On the other hand, the average cost, revenue and net revenue unit of per grapevine nursery without graft were calculated as 0.41 TL, 0.49 TL and 0.08 TL, respectively. The efficiencies of the farms were determined by Data Envelopment Analysis. In the result of the analysis, in the nursery farms that produced the nurseries with graft average efficiency scores for Constant Returns to Scale (CRS) and Variable Returns to Scale (VRS) approaches were determined 0.830 and 0.906, respectively. These efficiency scores were measured 0.966 and 0.980 in the nursery farms without graft (native), respectively. Also this conclusion represented that VRS frontier more flexible than CRS frontier as consistent with the theory that indicating the data is enveloped tighter. Thus, if the average grapevine nursery farm which produced the nurseries with graft can study in the level of an efficient farm, 9.4% of saving in the inputs employed will be ensured.