Bu çalı ma 2003–2004 ve 2004–2005 yıllarında Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat
Fakültesi Ara tırma ve Üretim Çiftli inde, tesadüf blokları bölünen bölünmü
parseller deneme desenine göre yapılmı tır. Artan gübre dozlarında (0–8–16–24
kg/da) ve farklı bitki sıklıklarında (300–500–700 bitki/m2) bazı ekmeklik bu day
çe itlerinin (Gönen-Cumhuriyet-Golia) verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi
amacıyla yürütülmü tür. Söz konusu çe itlerin tane verimi ile verim komponentleri
ve bazı kalite unsurları belirlenmi tir.
Azot dozu ve bitki sıklı ı uygulamalarının incelenen özelliklerin ço u yönünden
yıllara göre farklı oldu u gözlenmi , bu nedenle özellikler yıllar arasında ayrı ayrı
de erlendirilmi tir. Özellikler arası ili kileri incelenmek için korelasyon analizinden
faydalanılmı tır.
Sonuçta, yüksek verim için her iki yılda da 16 kg/da azot dozu daha ekonomik
bulunurken, bitki sıklıkları arasında 500 bitki sıklı ının optimum oldu u ayrıca,
çe itler arasında en yüksek verimin Golia çe idinden elde edildi i saptanmı tır.
Verimden farklı olarak kalite parametrelerinde (dü me sayısı hariç) 24 kg/da azot
dozuna kadar artı kaydedilmi tir. Uygulanan gübre dozlarında 24 kg/da gibi yüksek
bir azot dozuna kadar çıkılmasına ra men protein oranı istenilen seviyelere
ta ınamamı tır. Buna kar ın özellikle ya gluten ve gluten indeks de erleri her çe itte
iyi sonuçlar ortaya koymu tur. Kalite parametrelerinde 300 veya 500 bitki sıklı ında
en yüksek sonuçlara ula ılmı tır. Bazı esansiyel aminoasitlerin en yüksek azot
dozlarında kontrol azot uygulamasının altında de erler verdi i belirlenmi tir.
This study was conducted in the experimental field of Adnan Menderes Agricultural
Research Institute at a randomized split split blocks design in two years (2003-2004
and 2004-2005 growing seasons). The objective of this study was to determine the
effects of increasing nitrogen doses (0–80–160–240 kg ha-1) and different plant
density (300–500–700 plant m-2) on some bread wheat cultivars (Gönen-Cumhuriyet-
Golia) agronomic and quality parameters.
The nitrogen doses and plant density applications showed different results in both
years; hence the properties were evaluated separately among these years. In order to
determine the relations between these properties, the correlation analyze way used.
As a result, 160 kg ha-1 nitrogen applications were the most economical doses for
high yield, moreover the optimum plant density value was determined as 500 and the
maximum yield among all varieties was obtained with the Golia. Differently from
yield, an increased amount up to 240 kg ha-1 nitrogen doses showed an increase at
the quality parameters (except of falling number). In spite of the high applications of
nitrogen doses, there were not obtained protein rates as high as expected.
Nevertheless, especially the wet gluten and gluten index showed good results among
all varieties. For the quality parameters, 300 and 500 plant density values lead to best
results. The highest applied nitrogen doses caused a decrease at the basic amino acid
values which were even lower than the control applications amino acid values. Some
aminoacid level in high nitrogen doses were higher than control nitrogen doses.
