Türkiye'de Avrupa Birliği uyum sürecinde kadın erkek eşitliği bağlamında medeni kanunda yapılan değişiklikler üzerine bir değerlendirme

Abstract

Bu çalışma, Türkiye’de kadın erkek eşitliği bağlamında yapılan düzenlemelerin hangi koşulların etkisiyle gerçekleştiğini ortaya koymayı amaçlayan sosyolojik bir çözümlemedir. Çalışma konusu itibariyle tarih, sosyoloji ve hukuk alanları ile ilgilidir ve amacıyla bağlantılı olarak hukuk sistemi incelenmiş, ardından Türkiye’nin ilk medeni kanunu Mecelle’den bu yana Medeni hukuk alanında yapılan değişikliklerin sosyolojik bir analizi yapılmıştır. Çalışmada; Avrupa Birliği sürecinde gerçekleştirilen anlaşmalar, topluluk programları, raporlar gözden geçirilmiş ve dönemin Türkiye koşullarını ortaya koymaya yönelik bir okuma yapılmaya çalışılmıştır. Ayrıca 1926 Tarihli Türk Medeni Kanunu ve 2001 Tarihli Yeni Türk Medeni Kanunu’nun ilgili maddeleri kadın erkek eşitliği bağlamında yapılan değişiklikler açısından içtihat örnekleri ile karşılaştırılarak tartışılmıştır. Sonuç olarak; Türk Medeni Kanunu’nda kadın erkek eşitliği çerçevesinde yapılan düzenlemelerin salt Avrupa Birliği sürecinin gereklilikleriyle açıklanamayacağı, toplum yapısındaki sosyal, siyasal, ekonomik koşulların değişikliklere zemin hazırladığı ve gerçekleşenlerin kadın hareketleri, sivil toplum kuruluşlarının da çabaları sonucunda oluştuğunu ortaya koymaktadır. Diğer yandan bu konuda ele alınan Medeni Kanun karşılaştırmaları da; Yargıtay’ın içtihat kararları verirken kadın erkek eşitlik ilkesini göz önünde bulundurduğu ve böylece Avrupa Birliği uyum süreci söz konusu olmadığında dahi Türk Medeni Kanunu’nun çağdaş, yenilikçi, devrimsel bir niteliğe sahip olduğu sonucunu vermektedir.

The present study is a sociological analysis aimed at determining by which dynamics the regulations made in the context of gender equality in Turkey has been carried out. The study ,in terms of its topic, is related to the fields of history, sociology, and law, examines the system of law in relation to its aim and subsequently, carries out the sociological analysis of the amendments made in the Turkish Civil Code since Mecelle, the Civil Code of the Ottoman Empire. In the present study, the reports, treaties, community programmes carried out through the integration process were reviewed, and some readings that tended to display the national circumstances of the period concerned were made. The associated articles of 1926 Turkish Civil Code and 2001 Turkish Civil Code have been discussed in terms of the amendments made in the gender equality, compared with the the opinions rendered by the Court of Cassation. The result is that the regulations carried out in the Turkish Civil Code in terms of the gender equality cannot be explained not only by the requirements for the integration process into European Community, but the social , political, and economical circumstances in the structure and texture of the society are also likely to predispose to the amendments in question. It also appears that what has been realized might be enforced in the consequence of the efforts of the Non-governmental Organizations (Civil Community Organizations). On the other hand, the Civil Code comparisons discussed have clearly led to the conclusion that the Court of Cassation, when making the judicial decisions, considers the gender equality, and that the Turkish Civil Code has contemporary, innovative, and revolutionist qualities, even if the European Community İntegration process is not considered.