Bu çalışmada Aydın ili ve çevresindeki çeşitli sıcak su kaynaklarından izole edilerek Adnan Menderes Üniversitesi Biyoloji Bölümü Kültür Stok'larında kayıtlı bulunan 201 adet termofilik bakteri izolatının 43 tanesinin lipolitik aktivite açısından pozitif sonuç verdiği ve bunlardan 22 tanesinin de lipaz aktivitesi gösterdiği belirlenmiştir. Seçilen 22 izolat LB broth ortamında geliştirilerek kantitatif lipaz aktiviteleri belirlenmiş ve HBB 134 19,925 U/mL ile en iyi aktivite gösteren izolat olarak seçilmiştir. HBB 134 izolatının 16S rRNA dizi analizi sonucu en yüksek benzerlik oranı (% 99) Anoxybacillus flavithermus ile saptanmıştır. HBB 134 suşu en iyi enzim üretimini karbon kaynağı olarak % 0,5'lik zeytin yağı, azot kaynağı olarak % 0,5'lik pepton içeren enzim üretim ortamında pH 6,50'de ve 45 °C'de gerçekleştirmiştir. HBB 134 izolatı optimum koşullarda geliştirildiğinde enzim üretimi logaritmik evrenin başlarında başlamış ve ortasında (12. saat) maksimuma ulaşmıştır. Enzimin büyük oranda hücre içinde olduğu saptanmıştır. HBB 134 izolatından elde edilen lipaz sırasıyla amonyum sülfat çöktürmesi, diyaliz, hidrofobik etkileşim kromatografisi ve jel filtrasyon kromatografisi yöntemleri ile 7,4 kat saflaştırılmıştır. Enzimin molekül ağırlığı SDS-PAGE yöntemi ile yaklaşık 64 kDa olarak bulunmuştur. Enzimin en yüksek aktivitesini pH 9,00'da ve 50 °C'de gösterdiği belirlenmiştir. Enzimin pH 6,00-11,00 arasında geniş bir pH aralığında 24 saat boyunca stabilitesini koruduğu saptanmıştır. Enzimin 25, 40 ve 50°C'de 24 saat sonunda aktivitesinin sırasıyla % 100, 92 ve 85'ini geri kazandığı görülmüştür. Enzimin Km ve Vmax değerleri sırasıyla 83,47 'M ve 500 U/mg olarak bulunmuştur. Gliserol, sorbitol ve mannitolün enzimin sıcaklık stabilitesini artırdığı saptanmıştır. Enzim aseton (% 10), etilasetat (% 10) ve dietileter (% 10, 50) karşısında stabilitesini korumuştur. Enzim triptofan inhibitörü olan NBS ve serin inhibitörü olan PMSF tarafından inhibe edilmiştir. Hg+2, Fe+3, Pb+2, Al+3 ve Zn+2 enzimi kuvvetle inhibe ederken Li+, Na+, K+ ve NH4+ hafif bir aktivasyona yol açmıştır. Enzim sodyum deoksikolat, sodyum taurokolat, n-oktil-ß-D-glukopiranozit ve CHAPS karşısında aktivite ve stabilitesinin en azından % 60'dan fazlasını korumuştur. Triton X-100 ise % 1' lik konsantrasyonda enzim aktivitesini % 34 oranında artırmıştır. Lipaz çok geniş bir substrat aralığında aktivite göstermiştir. En yüksek enzim aktivitesi gerçek substratlardan Span 80, yapay substratlardan p-nirofenil kaprilat kullanıldığında elde edilmiştir. HBB 134 lipazının trioleinin 3. pozisyonundaki ester bağlarını hidrolizleyerek 1,2-diolein ve oleik asit ürünlerinin açığa çıktığı saptanmıştır.
In this study, 201 thermophilic bacteria that were isolated from natural hot springs in and around Aydin and registered in Adnan Menderes University Department of Biology culture stocks were used. It was determined that 43 of these bacteria were exhibited lipolytic activity and from these 22 of them were exhibited lipase activity. These 22 lipase positive isolates were grown in LB broth medium and the quantitative lipase activities were determined. HBB 134 were chosen the best lipase produced isolate with the activity of 19,925 U/mL. According to 16S rRNA sequences, it was found that the isolate showed maximum similarity (% 99) with Anoxybacillus flavithermus. The best enzyme production from HBB 134 were determined in the enzyme production medium including % 0,5 olive oil as carbon source and % 0,5 pepton as nitrogen source, pH 6,50 and 45 °C. When the isolate HBB 134 was produced in optimum culture conditions it was determined that production of the lipase started at the beginning of the logarithmic growth phase and it reached maximum level in the middle (12 hour) of the logarithmic phase. It was determined that most of the enzyme activity was intracellular. The lipase from HBB 134 was purified 7,4 fold using ammonium sulphate precipitation, dialysis, hydrophobic interaction chromatography and gel filtration chromatography. Molecular weight of the enzyme was found about 64 kDa by SDS-PAGE method. The enzyme showed maximum activity at pH 9,00 and 50 °C. It was determined that the enzyme was stable during 24 hour between pH 6,00-11,00 and at 25, 40 and 50 °C it retained %100, 92 and 85 of the original activity respectively. It was found that the Km and Vmax of the enzyme were 83,47 'M and 500 U/mg respectively. Glycerol, sorbitol and mannitol were enhanced the enzyme thermostability. The enzyme protected its stability against acetone (% 10), ethyl acetate (% 10) and diethylether (% 10, 50). The enzyme activity was inhibited in the presence of NBS (triptophane inhibitor) and PMSF (serine inhibitor). Hg+2, Fe+3, Pb+2, Al+3 and Zn+2 were strongly inhibited the enzyme while Li+, Na+, K+ and NH4+ were slightly activated. At least % 60 of the enzyme activity and stability was protected against sodium deoxycholate, sodium taurocholate, n-octyl-ß-D-glucopyranoside and CHAPS. The enzyme activity was enhanced about % 34 in the presence of % 1 Triton X-100. The lipase was showed a broad range of substrate specificity. The maximum enzyme activity was determined when the Span 80 and p-nitrophenyl caprylate was used as real and synthetic substrates respectively. The lipase of HBB 134 was cleaved triolein at only 3-position releasing 1,2-diolein and oleic acid.
