Tuzluluğun Gemlik zeytin (Olea europaea L.) çeşidine etkilerinin incelenmesi

Abstract

Çalısmada 18 litrelik saksılarda 1:1.5 toprak:dere kumu karısımı kullanılarak yetistirilen bir yasındaki Gemlik zeytin (Olea europaea L.) fidanlarına artan NaCl dozları (kontrol, 2560, 5120 ve 7680 mg L-1 NaCl; sırasıyla 4.0, 8.0 ve 12.0 dS m-1 tuzluluk yaratacak sekilde) uygulanmıstır. Tuz çözeltileri yarı yarıya seyreltilmis Hoagland besin ortamına uygun miktarlarda NaCl tuzu eklenerek elde edilmistir. Denemede tuz uygulamasının baslatılmasından itibaren saksılar bu çözeltiler ile sulanmıstır. Deneme deseni “tesadüf parselleri deneme desenine” göre 12 tekerrürlü olarak belirlenmistir. Her saksıya bir adet bitki dikilmis ve her parselde toplam 12 adet saksı kullanılmıstır. Deneme toplam 48 adet saksıdan olusmustur. Deneme dikimden sonra toplam dört ay boyunca sürdürülmüstür. Bu sürenin sonunda saksılar bosaltılmıs, bitkiler kök, toprak altı gövde, gövde ve yaprak olarak dört farklı bölüme ayrılmıstır. Söküm islemi sırasında bitki boyları belirlenmistir. Laboratuarda kurutulup ögütülen bitki örneklerinde % kuru madde belirlenmis, Na, Cl, K, Ca, Mg, N, P, Fe, Mn, Zn analizleri yapılmıstır. K/Na, K+Ca+Mg/Na oranları belirlenmistir. Bor analizi bitki materyalinin yetersiz olması nedeniyle sadece yapraklarda gerçeklestirilebilmistir. Elde edilen sonuçlar “MSTAT istatistik paket programı” kullanılarak varyans analizi ile degerlendirilmistir. Tuzluluk kuru madde miktarını kök örneklerinde azaltmıs, toprak altı gövde ve gövdede belirgin bir degisime neden olmamıs, yapraklarda ise arttırmıstır. Toplam taze agırlıkda belirgin bir degisim belirlenmemistir. Tuzlulukla beraber bitki dokularında genel olarak K, Ca, P, Mn, Zn, B içerigi düsmüstür. Toplam N içeriginde bir degisim gözlenmezken Mg içerigi artmıstır. K/Na ve K+Ca+Mg/Na oranları önemli düzeyde azalmıstır. Denemede iv kullanılan bitkiler artan tuzluluk sartları altında Na ve Cl‘un büyük kısmını kök ve gövdede depolayarak fotosentetik organlar olan yaprakları tuzun olumsuz etkilerinden korumaya çalısmıstır.

In the study, one year-old cv. Gemlik olive (Olea europaea L.) seedlings grown in 18 L containers by using 1:1.5 soil:coarse sand mixture were exposed to increasing concentrations of NaCl (control, 2560, 5120 ve 7680 mg L-1 NaCl which is equal to 4.0, 8.0 ve 12.0 dS m-1 salinity). The salinity levels were obtained by addition of appropriate amounts of NaCl to half-strength Hoagland solution. The experiment was set up according to completely randomised block design with 12 replications and one plant per container. The experiment was consisted of 48 plants and lasted four 4 months after planting. Then the plants were divided into four different parts; root, subsoil trunk, trunk and leaf. The samples were dried and and ground at the laboratory. Fresh weight, dry matter (%) of the samples were determined Na, Cl, K, Ca, Mg, N, P, Fe, Mn, Zn were analyzed and K/Na, K+Ca+Mg/Na ratios were also measured. Due to insufficient sample amounts B analysis were performed only in the leaf samples. Analysis of variance was performed for obtained data by using MSTAT statistical program. Mean separation was performed using “least significant difference” (LSD) at P £ 0.05. Salinity decreased dry matter in the root of experimental plants, not affected subsoil trunk and trunk samples and increased in the leaves. Total fresh weight of the samples were not affected by salinity. In general, K, Ca, P, Mn, Zn, B contents of the samples reduced with salinity. Total N contents of samples were not affected by salinity while Mg contents increased. Since, K/Na and K+Ca+Mg/Na vi ratios decreased significantly. In general experimental plants were kept leaves for their photosynthetic activity by accumulating high amounts of Na and Cl into roots.