Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nde, Maliyeden Müdevver Defter Kataloğu'nda 03618 Numarası ile kayıtlı olan Kıbrıs'a ait Cizye Defteri'nin ele alındığı bu tez çalışmasının giriş bölümünde; Kıbrıs adasının Osmanlı öncesi ve Osmanlı dönemine ilişkin siyasi tarihi irdelenmiş. Cizye defterinin yazıldığı yılları kapsayan on yedinci yüzyılın ikinci yarısı ayrı bir başlık altında ele alınmıştır. İkinci bölümde ise 03618 numaralı cizye defterinin bilimsel ve tarihsel önemini vurgulamak açısından Osmanlı dönemi cizye defterleri ve cizye sayımına ilişkin kısa bir değerlendirme yapılmış, cizye defterleri üzerine yapılan çalışmalar hakkında bilgi verilmiştir. Metin başlığı altında geçen üçüncü bölümde ise cizye defterinde geçen nahiye, mahalle, köy ve kişi isimlerinin latin harflerine çevirisi yer almaktadır. Sonuç bölümünde ise cizye defterinin okunmasıyla ortaya çıkan bilgiler irdelenmiş, defterin on yedinci yüzyılın ikinci yarısı Lefkoşa'nın mahalle örgüsünü ortaya çıkarması açısından önemi vurgulanmıştır. Ayrıca Kıbrıs Evkaf Dairesi Arşivi'nde bulunan 5 Numaralı Kadı Sicil Defteri ile tez konusu olan cizye defterindeki veriler karşılaştırılarak Lefkoşa'nın mahallelerine ilişkin tablo oluşturulmuştur.
In the introduction part of this thesis study which is about 'Cizye Books' belongs to Cyprus (poll tax payed by non-Muslims till 1856 for liberation from military duty in the Ottoman Empire) that is registered under the grant number 03618 in the Prime Ministry Ottoman Empires Archives catalogues, the political history of Cyprus before and during the Ottoman Empire is studied. The second half of the seventeenth century that cizye books were written during this period is discussed under a separate heading. In the second part of this study, a brief discussion on cizye books and cizye count during Ottoman Empire is made and research studies on cizye books are examined in order to highlight the scientific and historical importance of cizye books under the grant number 03618. In the third part of this study translation of Township, Neighborhood, Village and Person words in the cizye books to Latin characters are studied. In the conclusion part of this study, information gathered after the investigation of cizye books are discussed and the importance of cizye books are highlighted since it gives information about Lefkoşa and figured out its neighborhood during the second half of the seventeenth century. In addition, a table related to Lefkoşa's neighborhood units is formed by comparing cizye books (research topic of this thesis study) and Kadi Registry Books under the grant number 5 in the archives of the Department of Foundations of Cyprus .
