Bu çalışmada buğday ekim alanlarında sorun oluşturan Lolium perenne (Delice), Alopecurus myosuroides (Tilki kuyruğu), Phalaris minör (Kuş yemi) ve Avena fatua (Yabani yulaf) gibi yabancı otların kimyasal mücadelesinde herbisitlerin etkili minimum dozlarda kullanılması amaçlanmıştır. Bu amaçla ilk olarak çıkış sonrasında kullanılan ve farklı etki mekanizmalarına sahip olan Pinoxaden (Axial), Pyroxsulam + Cloquintocet-mexyl (Perun) ve Propoxycarbazone-sodium (Attribute süper) etkili maddeli 3 farklı herbisitin buğday ekim alanlarında mücadelesinde yeterli etki sağlayan (ED90) minimum dozları araştırılmıştır. Çalışmalar sera koşullarında saksılarda ve tarla koşullarında yürütülmüştür. Sera koşullarında saksılarda yürütülen çalışmalar rekabetli (Buğday+ Yabancı ot) ortam ve rekabetsiz ortam olarak iki farklı ortamda yürütülmüştür. Çalışmalarda herbisitler 4-6 doz serisinde uygulanmıştır. Denemelerin sonunda bitki kuru ağırlıkları üzerinden doz-etki eğrileri ve ED90 dozları belirlenmiştir. Ayrıca bu yabancı otların Aydın ili buğday ekim alanlarındaki yaygınlık ve yoğunlukları da yapılan survey çalışmalarında belirlenmiştir. Araştırmalar sonucunda yabancı otların rekabetsiz ortamda geliştiğinde herbisite karşı daha az duyarlı olduğu, buna karşın buğdayla rekabet halinde iken çok yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Yalnızca buğday rekabeti yabancı otların gelişimini % 50-90 civarında bastırmıştır. Bu koşullarda yapılan herbisit uygulamalarında genellikle yabancı ot türü ve herbisite bağlı olarak herbisitlerin % 20-60 dozlarının yeterli etkiyi sağladığı görülmüştür. P.minör'le yürütülen tarla denemeleri sonuçları dikkate alındığında etkili dozun yoğunluğa bağlı olarak değiştiği, % 90 üzeri etkinin sadece önerilen dozlarda elde edildiği, buna karşın % 80 ve üzeri etkinin ise denemeye bağlı olarak % 75 dozda da elde edildiği ortaya konulmuştur. Survey çalışmaları sonuçları ele alındığında kullanılan yabancı otların Aydın ili buğday ekim alanlarında % 46 ile 55 arası rastlama sıklığında bulunduğunu ortaya koymuştur. Elde edilen sonuçlar çalışmada kullanılan yabancı otların Aydın ilinde oldukça yaygın olduğunu ve bu nedenle mücadelesinin yapılmasının gerekliliğini ortaya koymuştur. Kimyasal mücadelede özellikle buğdayın rekabet gücünün herbisitlerin etkisini desteklediği ortaya konulmuştur. Tarla çalışmaları sonucunda ise sık ekilen kültür bitkisi ve düşük yoğunlukta yabancı ot bulunan ortamlarda herbisitler önerilenden daha düşük dozlarda uygulanabilirken, seyrek ekilen kültür bitkisi ve yüksek yoğunluklarda yabancı ot bulunan ortamlarda herbisitlerin önerilen dozlarının altında uygulanmasının risk taşıyabileceği sonucuna varılmıştır.
The aim of this study is to determine the effective minimum doses of some herbicides against important weed species Lolium perenne, Alopecurus myosuroides, Phalaris minör and Avena fatua. With this purpose first the minimum doses providing satisfactory effect (ED90) of three different herbicides with different mode of actions, Pinoxaden (Axial 45 EC), Pyroxsulam + Cloquintocet-mexyl (Perun 75 WG) and Propoxycarbazone-sodium (Attribute super 20 WG) were determined. Some studies were carried out as pot experiments under greenhouse and others under field conditions. Pot experiments were carried out under conditions with or without concurrence with wheat. Herbicides were applied at 4-6 doses. At the end of the experiments dose-response curves as well as ED90 values were determined via weed dry weights. In addition survey studies were conducted to determine the abundance and density of weed species used in the studies in Aydin province of Turkey. Results showed that weed sensitivity to herbicide was lower when grown under competitive conditions. However, weed sensitivity was quite higher when grown under competitive conditions. Weed growth was suppressed by 50-90 %, solely by wheat competition. Under these conditions only 20-60 % of the herbicide doses were enough for an adequate control. Field experiments conducted on fields infested with P. minör showed that effective doses were variable depending on weed density. However, an effect over 90 % was obtained by recommended dose in most cases. The 75 % doses provided over 80 % effect depending on experiment. Results of the survey studies showed that weeds concerned in these studies had frequencies between 46 and 55 % in wheat fields of Aydin province of Turkey. Results of all studies suggested that weed species used in these studes are quite abundant in wheat growing areas in Aydin province of Turkey and therefore they are required to be effectively controlled. In the case of chemical weed control it was found that wheat competition support the effect of herbicides. Field experiments showed that high wheat and less weed density allow a usage of herbicides in lower doses than reccomended. However, reduced doses should be avoided under conditions where sheat density is low and weeds have high densities.
