Bu çalışmada, buğday ekim alanlarında geniş yapraklı yabancı otların (Matricaria chamomilla L., Melilotus officinalis (L.) Desr., Sinapis arvensis L. ve Galium tricornutum Dandy) mücadelesinde kullanılan etki mekanizmaları farklı 3 herbisitin (tribenuron-methyl, dicamba+triasulfuron ve 2,4-D amin) etkili minimum dozlarının belirlenmesi ve bu dozların pratikte uygulanabilirliğinin araştırılması hedeflenmiştir. Herbisit kullanımının optimizasyonu amacıyla püskürtme hacmi ve su kalitesinin herbisitlerin performansına olan etkileri değerlendirilerek, düşük dozlarının etkinliğinin arttırılmasına yönelik meme tipi ve katkı maddeleri ilavesinin etkinliği ortaya konulmuştur. Herbisitlerin her bir yabancı ot türüne karşı en yüksek etki değerleri genellikle 20 l/da su miktarı ile sağlanmış, ED50, ED90 ve tavsiye dozları konik ve yelpaze hüzmeli meme tipi ile uygulandığında etkide bir farklılık söz konusu olmamıştır. Katkı maddeleri ilavesinin herbisit etkinliğini önemli ölçüde artırdığı, genellikle ED90 dozlarına ilave edilen Amonyum Sülfat gübresi veya Innogard 309 ile yeterli etkinin sağlandığı, bu etkinin yabancı ot türüne bağlı olarak tavsiye dozuna benzer ya da yüksek olduğu belirlenmiştir. Buna karşın 2,4-D amin M. chamomilla mücadelesinde etkisiz bulunmuştur. G. tricornutum kontrolünde tribenuron-methyl ve 2,4-D amin etkisinin düşük olduğu, ancak dicamba+triasulfuron'nun AS gübresi veya Innogard 309 ilavesiyle etkinliğinde artış olabileceği belirlenmiştir. Gerek saksı gerekse tarla denemelerinde katkı maddeleri ilavesinin minimum dozların uygulanabilirliğini etkileyen önemli bir faktör olduğu, yabancı ot türü, herbisit, püskürtme hacmi ve su kalitesine bağlı olarak herbisitlerin düşük dozlarının etkili olabileceği ortaya konulmuştur. Sonuçta, buğday ekim alanlarında herbisit kullanımının yabancı ot türlerinin duyarlılıkları dikkate alınmak suretiyle optimize edilebileceği belirlenmiştir.
The purpose of this study was to determine the effective minimum rates of three herbicides (tribenuron-methyl, dicamba+triasulfuron and 2,4-D amin) with different modes of action for the control of some important broadleaf weeds (Matricaria chamomilla L., Melilotus officinalis (L.) Desr., Sinapis arvensis L. and Galium tricornutum Dandy) in wheat growing areas and to optimize the performance of these rates for practical use. In order to optimize the use of herbicides, the effects of spray volume and water quality on the herbicide performance were assessed. Furthermore the influences of nozzle type and some additives were evaluated. Results showed that herbicides applied in 20 l/da water volume provided in most cases maximum weed control. Nozzle type (cone or flat fan) did not generally change the performance of ED50, ED90, and recommended rates of herbicides significantly. Additives improved herbicide efficacy significantly in most cases. In general satisfactory weed control was obtained by the combinations of ED90 doses with ammonium-sulphate fertilizer or Innogard 309 that were comparable to the weed control levels obtained with recommended herbicide doses. Among the investigated herbicides and weeds, 2,4-D amine was ineffective for the control of M. chamomilla. Effect of tribenuron-methyl and 2,4-D amine was lower for G. tricornutum control, but efficiency of dicamba+triasulfuron was increased with addition of AS fertilizer or Innogard 309. These results show that additives are the most important factors influencing the practical use of effective minimum herbicide rates in both pot and field experiments. These doses could be effectively used in the practice by considering weed species sensitivity against an herbicide, by using appropriate spray volume, and water quality. Consequently, it can be concluded that use of herbicides in wheat growing areas could be optimized considering all investigated factors.
