Yulafta (Avena sativa L.) verim ve verim komponentleri arasındaki ilişkiler

Abstract

Bu çalışma yulafta (Avena sativa L.) verim ve verim komponentleri arasındaki ilişkilerin saptanması amacıyla yapılmış olup, 2009-2010 ve 2010-2011 üretim yıllarında ETAE (Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü) deneme tarlalarında, 2 farklı yulaf verim denemesi (YVD-1 ve YVD-2) şeklinde yürütülmüştür. Araştırma materyali olarak her bir verim denemesinde 25 genotip yer almıştır. Verim denemeleri, tesadüf blokları deneme deseninde dört tekerrürlü olarak kurulmuştur. Bu çalışmada yulaf genotipleri özellikler yönünden test edilmiş ve özellikler arası ilişkiler detaylı bir şekilde araştırılmıştır. Araştırmada; protein, yağ, nişasta, besinsel lif, beta glukan, kavuz ve kül ile bitki boyu, tane iriliği, hasat indeksi, salkım boyu, salkımda başakçık sayısı, salkımda tane sayısı, salkımda tane ağırlığı, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı ve tane verimi kriterleri incelenmiştir. Çalışmadan elde edilen veriler JUMP istatistik paket programı kullanılarak varyans analizine tabi tutulmuş, çeşit ve hatlar arasında incelenen özellikler bakımından önemli farklar bulunmuştur. İstatistiki açıdan p<0.05 seviyesinde önemli bulunan karakterler, Asgari Önemli Fark (AÖF) metoduna göre sıralanarak fark ve önem seviyesi ortaya konmuştur. Özellikler arası korelasyon katsayılarının ve path katsayılarının belirlenmesinde TARİST istatistik paket programından yararlanılmıştır. Verim ve beta glukan özelliği için stepwise regresyon analizi ve beta glukan yönünden akrabalık ilişkilerini belirlemek amacıyla kümeleme (kluster) analizi MİNİTAB-11 paket programı aracılığı ile yapılmıştır. Verim ile; hektolitre ağırlığı, bin tane ağırlığı, tane iriliği, hasat indeksi arasında önemli ve pozitif yönde korelasyon bulunmuştur. Pozitif yönde ve önemli olmak üzere en yüksek korelasyon katsayısı taşıması nedeniyle hasat indeksi dikkati çekmiştir.

This study was conducted at the experimental fields of Aegean Agricultural Research Institute (AARI) to determine the relationships between yield and yield components of oat (Avena sativa L.) in 2009-2010 and 2010-2011 production periods of two yield trials (YVD-1 and YVD-2). There were 25 genotypes in each trial. Experimental design was completely randomized block design with four replications in the both trials. The relationships between yield and yield components of oat genotypes were investigated in detail here. The rates of protein, oil, starch, nutritious fiber, beta glucan, hull, and ash in grain; addition, plant height, grain size, harvest index, panicula height, number of spikelet in a panicula, number of grain in a panicula, grain weight in panicle, ,thousand kernel weight, test weight and grain yield were characters evaluated in this study. The data obtained for characters were subjected to analysis of variance using JUMP statistical program. Genotypes were ranged via least significantly difference (LSD) method at P<0.05 level for characters determined having significantly important difference. Statistical program TARİST was used to determine the correlation and path coefficients. Cluster analysis for step-wise regressions analysis of yield, βeta glucan and βeta glucan rate was performed using MINİTAB-11 statistical program. The correlations between yield and yield components including test weight, thousand kernel weight, grain size and harvest index were positive and significantly important. Harvest index had the highest correlation coefficient.