Büyük Menderes havzasında besin elementleri taşınım senaryoları

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye’nin güneybatısında Ege Bölgesi’nde bulunan Büyük Menderes Havzası’nda PolFlow modelini kullanarak senaryo analizleri ile birlikte su akışları ve besin elementleri akışlarındaki değişimleri incelemek ve parametre hassasiyet analizi yaparak, parametrelerden birinin değişimi ile havza çıkışındaki parametreler üzerindeki etkisini incelemek amaçlanmıştır. Bu amaçla Durdu ve Cvetkovic (2009)’in Büyük Menderes Havzası’na PolFlow modelini uyguladıkları “Büyük Menderes Havzası’nda su ve besin elementleri akışlarının modellenmesi” çalışması kullanılmış ve iklim değişikliği, nüfus senaryoları ve yaşam stili senaryoları oluşturularak, modelin arka planına senaryolar uygulanmıştır. Parametre hassasiyet analizini gerçekleştirmek için MAROV İndeksleri hesaplanmıştır. Sonuçlar, Büyük Menderes Havzası için iklim değişikliği senaryosu sonucu, su akışları ve havza çıkışında nihai besin elementleri yüklerinde azalmalar olduğunu; nüfus senaryoları sonucu, havza çıkışında nihai besin elementleri yüklerinde artışlara neden olduğunu; kentsel yaşam senaryosu sonucu, havza çıkışında nihai fosfor yüklerinin, azota göre daha fazla etkilendiğini ortaya koymaktadır. Kırsal yaşam senaryosunda ise havza çıkışındaki nihai besin elementleri yükleri kentsel yaşam senaryosu sonuçlarına göre daha düşük sonuçlar vermiştir. Ayrıca parametre hassasiyet analizi hem azot hem de fosfor için pms (toprağın maksimum depolama kapasitesini tahmin parametresi) parametresinin diğer parametrelere göre daha çok sayıda model çıkış parametresini etkilediğini ortaya koymuştur.

In this study, Büyük Menderes River Basin that lies in the Southwestern part of Turkey in Aegean Region was analyzed using the PolFlow model in order to investigate the changes in flow and nutrient fluxes and conducting sensitivity analysis to examine the effect on one of the parameters on the results at the watershed outlet. For this purpose, the study of Durdu and Cvetkovic (2009) "Modelling of Water and Nutrient Flows Büyük Menderes River Basin" where the PolFlow model had been applied to Büyük Menderes River Basin was used and the climate change, population and life style scenarios generated in this study were applied. MAROV Indexes were applied to realize the sensitivity analyses for model parameters. The results for the Büyük Menderes River Basin indicate that nutrient loads at the outlet of the watershed would decrease according to the climate change scenario; they would increase according to the population scenarios and phosphorus loads at the watershed outlet would be more affected than the nitrogen loads according to the "urban life" scenario. Nutrient loads at the watershed outlets are lower in the "rural life" scenario than in the "urban life" scenario. Sensitivity analyses of model parameters indicated that pms (a parameter that is used to estimate the maximum storage capacity of soil) affected more watershed outlets for nitrogen and phosphorus comparing to other parameters